In het kader van het Europese project ‘sensEURcity’ komen in Antwerpen op verschillende plaatsen extra luchtkwaliteitssensoren. Het gaat om een proefproject met goedkopere meetinstrumenten, die het mogelijk moeten maken om een fijnmaziger netwerk op te zetten om de luchtkwaliteit te meten en analyseren. VITO Health coördineert het project. Met dit proefproject krijgen we inzicht in de mogelijkheden van dergelijke sensornetwerken en kunnen we de datakwaliteit beoordelen en verbeteren.

Antwerpen, 12 juni 2020 - Steeds vaker gaan steden op zoek naar manieren om een beeld te krijgen van de luchtkwaliteit in hun stad. Het grote probleem zijn de kosten: goedkope luchtkwaliteitssensoren hebben immers al te vaak een lage of zelfs onbekende datakwaliteit. Als de kwaliteit van de metingen op basis van goedkopere sensoren kan worden verbeterd, kunnen deze sensoren het grote verschil maken bij het monitoren van luchtvervuiling, verkeersmanagement, persoonlijke blootstelling en het effect op de gezondheid van die luchtvervuiling, maar ook voor burgerwetenschap of het monitoren van de luchtvervuiling in ontwikkelingslanden.

‘SensEURcity’ is een internationaal onderzoeksproject van de Europese Commissie waarbij sensornetwerken met goedkopere sensoren in Antwerpen, Oslo en Zagreb worden ingezet en geëvalueerd. Op die manier is het mogelijk om de geschiktheid van sensorsystemen te testen en na te gaan of en hoe ze klassieke luchtmonitoringstations en -netwerken kunnen aanvullen. Het Vlaamse kenniscentrum VITO coördineert het project. In samenwerking met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en met ondersteuning van stad Antwerpen werd in de stad een fijnmazig netwerk opgebouwd.

Specifieke sensoren

Verschillende  soorten sensoren kunnen verschillende soorten vervuilende stoffen meten. Zo kunnen de sensorboxen met goedkopere luchtkwaliteitssensoren de polluenten fijn stof (PM10 en PM2.5), stikstofdioxide (NO2), stikstofmonoxide (NO), ozon (O3), koolstofmonoxide (CO), en koolstofdioxide (CO2) meten. Voor dit project worden zowel elektrochemische sensoren, optische deeltjestellers als optische sensoren gebruikt.

We weten dat sensormetingen vaak onvoldoende gevoelig zijn en dat het sensorsignaal kan worden beïnvloed door bijvoorbeeld temperatuur, luchtvochtigheid of zelfs andere stoffen.  De kwaliteit van de sensorresultaten zijn dus sterk afhankelijk van de technologie, de plaats en de omstandigheden waar sensormetingen worden toegepast.

Daarom worden sensoren altijd eerst gekalibreerd voordat ze geplaatst worden in een netwerk op verschillende plaatsen in de stad. De kwaliteit van de sensormetingen wordt door het toepassen van kalibratiemodellen en kwaliteitscontrole verbeterd tot de vereiste nauwkeurigheid voor bepaalde toepassingen is bereikt. Het doel van ‘sensEURcity’ is o.a. om na te gaan welk kwaliteitsniveau gehaald kan worden, en of dezelfde kwaliteit van metingen kan gerealiseerd worden in steden met een sterk verschillend klimaat.

De meerwaarde van sensoren

In Antwerpen monitoren verschillende meetstations continu hoe het met de luchtkwaliteit is gesteld. Dit zijn grote en dure installaties, die zeer betrouwbare cijfers geven over de kwaliteit van de lucht in de directe omgeving. Dankzij de data van de meetstations kan niet alleen de luchtkwaliteit op deze plaatsten worden opgevolgd, maar kunnen de VMM en VITO ook ATMO-Street luchtkwaliteitskaarten opstellen die aangeven welke zones in de stad minder of meer met een slechte luchtkwaliteit af te rekenen krijgen.

Om de luchtkwaliteitskaarten van de stad te verbeteren en om een correct beeld te krijgen van de leefbaarheid in een bepaalde buurt of in bepaalde omgevingen is het echter nodig om een veel dichter netwerk aan meetpunten te hebben. Daar kunnen goedkopere sensoren mogelijk in de toekomst een oplossing bieden. Op dit moment echter verschillen de metingen met sensoren vaak nog te veel van de referentiemetingen om zonder bijkomende kwaliteitscontrole inzetbaar te zijn.

sensEURcity

Net omdat de metingen van goedkopere sensoren nu nog te onbetrouwbaar zijn en datakwaliteit onvoldoende gekend, is het ‘sensEURcity’-project opgestart. Met dit sensorproject wil het directoraat-generaal van het Europese Joint Research Center (DG JRC) met financiering van het directoraat-generaal Environment helpen om de prestaties en de mogelijkheden van goedkope sensorsystemen voor de luchtkwaliteit te evalueren en de vergelijking te maken met de conventionele meetmethoden. Om dit te realiseren worden de sensoren ingezet onder verschillende milieu- en meteorologische omstandigheden in de drie verschillende Europese steden, waaronder Antwerpen. Een aantal van die sensoren worden bij de bestaande VMM-meetstations in Antwerpen geplaatst. Zo kunnen de resultaten van de nieuwe sensoren vergeleken worden met die van de bestaande meetapparatuur. In een eerste fase worden alle sensoren gekalibreerd ten opzichte van referentiemonitoren. In de tweede fase worden sensoren geïnstalleerd op een heel aantal locaties in de stad om zo een fijnmazig netwerk te vormen.

Het project past binnen de zoektocht om op een betaalbare en betrouwbare manier data te kunnen verzamelen over de real-time luchtkwaliteit.

 

De ‘sensEURcity’ projectpartners zijn VITO, de VMM, het Institute for Medical Research and Occupational Health (IMI), en het Norsk Institutt for luftforskning (NILU). VITO coördineert het project.

Contact:
+32 14 33 53 65