In samenwerking met Start it @KBC en Vlaanderen Circulair zette VITO een enquête op om bij startups in de circulaire economie te peilen naar drempels en hefbomen. De enquête liep van najaar 2021 tot voorjaar 2022. De resultaten werden gepubliceerd in het Journal of Clear Production.
De enquête over circulaire startups is de eerste die multivariate statistische analyses mogelijk maakt, en dus kan controleren voor persoonskenmerken van de ondernemer en bedrijfskenmerken van de startup. We keken daarbij genuanceerd naar de mate waarin ze 10 verschillende circulaire strategieën toepassen. Met een beter begrip van de relatie tussen startups en circulaire economie willen we stakeholderorganisaties en overheden helpen bij het ondersteunen en stimuleren van circulariteit onder jonge en startende bedrijven.
Waarom de focus op startups en hun circulaire strategieën?
Doordat de implementatie van circulaire economie principes nieuwe visies en strategieën vereist, worden startups steeds meer erkend als een krachtige motor voor de innovatieprocessen die nodig zijn om een circulaire transitie te ondersteunen. Voor startups is het relatief gemakkelijk om principes van de circulaire economie over te nemen, aangezien de bedrijfscultuur zich vanaf nul ontwikkelt. Startups kunnen bestaande instellingen ontwrichten, en bestaande bedrijven motiveren om te reageren op hun duurzame innovaties.
Anderzijds kunnen startups gemotiveerd zijn om te kiezen voor circulaire bedrijfsmodellen om tegemoet te komen aan de toenemende verwachtingen van klanten, werknemers en investeerders die milieu-, duurzaamheids- en bestuurscriteria (ESG-criteria) steeds belangrijker vinden. Op dezelfde manier zouden startups kunnen mikken op klantsegmenten die bereid zijn een circulaire meerprijs te betalen, als gevolg van een grotere bereidheid te betalen voor circulaire goederen.
Startups kunnen ook kiezen voor circulaire oplossingen om hun afhankelijkheid van internationale toeleveringsketens te beperken, waardoor ze beter bestand zijn tegen systeemschokken.
Er bestaat niet zoiets als 'de' circulaire startup
Wat vertellen de onderzoeksresultaten ons over de relatie tussen startups, hun kenmerken en circulaire strategieën?
- Met betrekking tot persoonlijke kenmerken vinden we dat jongere startende ondernemers de neiging hebben om zich te richten op strategieën uit de binnenste cirkels (zoals herontwerp of reparatie), terwijl oudere startende ondernemers de neiging hebben om te kiezen voor strategieën uit de buitenste cirkels (bijvoorbeeld recyclage) of om helemaal geen circulaire strategieën toe te passen.
- Onze resultaten wijzen niet op genderverschillen in de keuze van circulaire strategieën, maar wel op een lagere geneigdheid onder vrouwelijke starters om het gecombineerde gebruik van meerdere circulaire strategieën te vermelden.
- Bedrijfskenmerken laten zien dat business-to-business en business-to-government markten kunnen worden beschouwd als koplopers voor circulaire bedrijfsmodellen en ondersteunende diensten voor de circulaire economie.
- Circulaire startups beschouwen duurzaamheid en circulariteit meestal als een concurrentievoordeel, terwijl activiteiten als onderhoud en reparatie, en het delen van productiemiddelen minder vaak expliciet als circulaire economie activiteiten worden beschouwd.
- Ook suggereren onze resultaten dat startende ondernemers met een migratieachtergrond optimistischer zijn om een winstgevende circulaire onderneming te starten.
- Wat betreft drempels en hefbomen suggereert onze studie dat er niet zoiets bestaat als 'de' circulaire startup. Drempels en hefbomen variëren aanzienlijk, afhankelijk van de toegepaste circulaire strategieën. Beleidsmakers zouden met deze diversiteit rekening moeten houden.
