Wat is CCU? Welke rol speelt het in de strijd tegen klimaatverandering? Welke mythes bestaan erover? In een nieuw wetenschappelijk artikel nemen we deze vragen onder de loep.
Deze week heeft het wetenschappelijk adviescomité van CO2 Value Europe haar laatste wetenschappelijke paper "Carbon Capture and Utilisation (CCU): More Than Hiding CO2 for Some Time" gepubliceerd in het peer-reviewed academisch tijdschrift Joule.
CCU is een brede term die betrekking heeft op processen waarbij CO2 wordt afgevangen uit rook- en procesgassen of rechtstreeks uit water en lucht en wordt omgezet in diverse producten zoals hernieuwbare brandstoffen, chemicaliën en materialen.
Vorig jaar werd CCU in het evaluatieverslag van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC) van de Verenigde Naties voor het eerst genoemd als een oplossing om de netto CO2-emissies te verminderen, en als een noodzakelijke technologie om af te stappen van fossiele koolstof door CO2 te gebruiken als alternatieve grondstof voor de productie van hernieuwbare chemicaliën en brandstoffen. Het werkelijke effect van het CCU-concept is echter moeilijk te beoordelen, omdat het zeer technologisch en contextafhankelijk is en dit controversiële discussies met zich mee kan brengen.
Dit document verduidelijkt enkele van de mythen in verband met CO2-gebruik en belicht enkele belangrijke feiten over CCU-technologieën, met de nadruk op synthetische brandstoffen, waarmee wordt bedoeld het creëren van brandstoffen uit hernieuwbare energie, water en kooldioxide. Deze mythen bestaan ook op het niveau van de publieke opinie en beïnvloeden de algemene sociaal-politieke aanvaarding van CCU-technologieën.
Mythe 1: We moeten 'decarboniseren' om onze klimaatdoelstellingen te bereiken
Alles aan het aardoppervlak bestaat uit koolstof, dus de oorzaak van de klimaatverandering is niet de koolstof zelf, maar het feit dat menselijke activiteiten enorme hoeveelheden fossiele koolstof in de atmosfeer hebben gebracht. De negatieve connotatie die koolstof en CO2 tegenwoordig krijgen, moet worden omgekeerd en er moeten belangrijke inspanningen worden geleverd om onze economie te "defossiliseren" in plaats van "decarboniseren", en om alternatieve koolstofgrondstoffen te vinden door een circulaire koolstofeconomie te creëren op basis van het gebruik van CO2.
Mythe 2: CCU stelt alleen de CO2-uitstoot uit en zal daarom - zelfs als het op grote schaal wordt toegepast - niet bijdragen tot de bestrijding van de klimaatverandering.
Veel CCU-technologieën zijn al volwassen genoeg om te worden ingezet en hebben het potentieel om de netto CO2-uitstoot in gigaton CO2-equivalenten te verminderen. In tegenstelling tot andere opties bieden CCU-technologieën drop-in brandstofoplossingen die op bestaande markten kunnen worden ingevoerd zonder aanzienlijke wijzigingen van de infrastructuur. CCU-technologieën hebben het potentieel om oplossingen te bieden voor moeilijk te realiseren sectoren en om inkomsten te genereren door de productie van verhandelbare producten. Bovendien kan CCU helpen energiesoevereiniteit te bereiken en de afhankelijkheid van energie uit fossiele brandstoffen te verminderen.
De toepassing van CCU-technologieën biedt circulaire economische oplossingen voor klimaatneutraliteit, via directe en indirecte koolstofbesparingen in vervaardigde producten die koolstof kunnen opslaan voor perioden die als permanent worden beschouwd, of die kunnen worden gerecycleerd zonder dat opgeslagen koolstof verloren gaat. De bredere integratie van op CCU gebaseerde productieprocessen heeft het potentieel om aanzienlijk bij te dragen tot de koolstofarme economie en een daaruit voortvloeiende verbetering van het milieu, het klimaat en de menselijke gezondheid die kan worden gekwantificeerd via volledige levenscyclusanalyses (LCA) en milieueffectbeoordelingen.
Mythe 3: E-moleculen zijn en blijven te duur tot minstens 2035
E-moleculen (bv. e-methaan, e-methanol) gemaakt van hernieuwbare energie zullen cruciaal zijn in de energietransitie naar koolstofneutraliteit, met name voor energieopslag op lange termijn, energietransport over lange afstanden en voor moeilijk te elektrificeren processen in de industrie of het langeafstandsvervoer over zee en door de lucht. Uit veel lopende CCU-projecten blijkt dat een economisch positieve business case die de productie mogelijk maakt van materialen of synthetische brandstoffen die kunnen concurreren met hun fossiele alternatief, momenteel moeilijk is.
Voor de meeste e-moleculen zijn stimulansen en/of belastingen nodig om de kloof met het fossiele alternatief te overbruggen. Concepten zoals de sociale kosten van koolstof of zelfs de mortaliteitskosten van koolstof winnen echter terrein en tonen aan dat als we de schade van klimaatverandering volledig in aanmerking nemen, CCU kosteneffectief zal zijn.
CO2 Value Europe is een internationale vereniging zonder winstoogmerk die de CCU-gemeenschap in Europa en daarbuiten vertegenwoordigt met als missie het bevorderen van de ontwikkeling van een circulaire koolstofeconomie op basis van CO2 om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en af te stappen van fossiele brandstoffen. Haar wetenschappelijk adviescomité bestaat uit wetenschappers met een breed scala aan deskundigheid op het gebied van CCU en zorgt ervoor dat de boodschappen en activiteiten van de vereniging gebaseerd zijn op solide en objectief wetenschappelijk bewijs.
