De klimaatverandering treft steden meer dan het platteland. Grote verharde oppervlakken versterken hittegolven en verhogen het risico op wateroverlast. Ook de luchtkwaliteit in Vlaanderen blijft een uitdaging. Met diverse projecten wil VITO meewerken aan gezondere lucht en klimaatrobuustere steden.
Meet mee Mechelen: burgers betrekken bij milieuonderzoek
Een goed milieubeleid staat of valt met betrouwbare gegevens. In Mechelen schakelen VITO en het stadsbestuur vrijwilligers in om de luchtkwaliteit in kaart te brengen. Meet Mee Mechelen maakt deel uit van het Europese onderzoeksproject Ground Truth 2.0. Daarin werken zes landen een case uit waarin onderzoekers samenwerken met burgers en beleidsmensen rond diverse milieukwesties. In Vlaanderen treedt Mechelen op als pilootstad. De gekozen thema’s zijn luchtkwaliteit en geluid.
Vrijwilligers meten luchtkwaliteit
“Het doel van Meet Mee Mechelen is om burgers en overheden samen te laten uitzoeken hoe ze hun leefomgeving kunnen verbeteren. VITO ondersteunt hen daarbij”, vertelt onderzoeker Stijn Vranckx. “De eerste stap is het verzamelen van data. In oktober 2017 en maart 2018 lanceerde Mechelen een campagne voor het meten van de luchtkwaliteit. Daarvoor stelde VITO vier luchtsensoren ter beschikking. Elke ochtend en elke avond legden vier burgers met de fiets een afgesproken traject af om de luchtkwaliteit te meten. De actie wordt deze zomer nog eens herhaald. Op die manier achterhalen we hoe de luchtkwaliteit in de stad varieert. Bij VITO verwerken we de ruwe data tot concrete informatie. Sinds mei 2018 lopen er ook meetcampagnes voor geluid.”
Beleid samen vormgeven
In een volgende stap bekijken de partners hoe ze de verzamelde info kunnen gebruiken. Stijn Vranckx: “De eerste resultaten werden voorgesteld tijdens een discussieavond in Mechelen. Daar konden mensen vragen stellen aan de VITO-experts, de fietsvrijwilligers en de schepen van Leefmilieu. We bekijken samen waar we naartoe willen. De stad stelt natuurlijk bepaalde milieudoelen. Via dit project kunnen inwoners en burgergroeperingen het beleid mee vormgeven. De combinatie van onderzoekers, beleidsmakers en burgers leidt tot constructieve gesprekken.”
Ook voor andere steden
De procedure van het onderzoek werd vastgelegd in het platform airQmap. Dat stelt VITO ook ter beschikking van andere steden. Het platform laat toe om voor een beperkte kostprijs betrouwbare luchtkwaliteitsmetingen uit te voeren. Mechelen is alvast tevreden, zegt schepen van Leefmilieu Marina De Bie. “De stad Mechelen hecht veel belang aan een goede luchtkwaliteit. We leggen nieuwe parken aan, maken de binnenstad autoluw, zetten in op fietsen en autodelen … Om de impact van ons beleid te kunnen toetsen,hebben we luchtkwaliteitsdata nodig. Via Meet Mee Mechelen kunnen we onze inwoners bij het beleid betrekken. Hoe meer er gefietst en gemeten wordt, hoe bruikbaarder en betrouwbaarder onze data zijn.”
Meet Mee Mechelen en Climate-Fit.City maken respectievelijk deel uit van Ground Truth 2.0 (Grant Agreement No. 689744) en PUCS (Grant Agreement No. 73004), projecten gefinancierd door het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020.
