“Wie langer op de baan is, krijgt meer luchtvervuiling binnen”
Te hoge concentraties luchtvervuiling leiden tot gezondheidsklachten en zelfs de dood. Evi Dons (UHasselt) analyseerde de individuele blootstelling aan luchtvervuiling voor haar doctoraat aan het Instituut voor Mobiliteit. Het levert haar de Prijs Rudi Verheyen op. Die prijs, ingericht door minister Joke Schauvliege en UAntwerpen, wordt op 22 maart voor de dertiende keer uitgereikt, maar voor het eerst met financiële steun van VITO. Met het prijzengeld wil Dons een app ontwikkelen voor het individueel meten van de luchtkwaliteit en de fysieke activiteit in functie van gezondheid.
Prof. dr. Rudi Verheyen, die begin 2014 overleed, zette mee de krijtlijnen uit voor het natuur- en milieubeleid in Vlaanderen. Met zijn wetenschappelijk onderzoek leverde hij nieuwe gegevens en inzichten voor dat beleid. Verheyen was, naast rector-voorzitter van de Universiteit Antwerpen, ook jarenlang voorzitter van de Milieu- en Natuurraad Vlaanderen. Sinds 2003 wordt de Prijs Rudi Verheyen toegekend aan wetenschappers die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor het milieu- en natuurbeleid in Vlaanderen. Nieuw dit jaar is dat de prijs mee gefinancierd wordt door de Vlaamse onderzoeksorganisatie voor duurzame ontwikkeling en cleantech, VITO.
Black carbon
Met Evi Dons koos de jury bij de dertiende editie voor een actueel en beleidsrelevant onderzoek met een belangrijke maatschappelijke en economische valorisatie. De onderzoekster, die momenteel als FWO postdoc aan de slag is, bestudeerde de persoonsgebonden blootstelling aan luchtpolluenten en ontwikkelde daarvoor nieuwe draagbare meettoestellen en beleidsondersteunende modellen. De nieuwe meetmethoden worden toegepast voor de polluent black carbon (BC), een component van fijnstof die in Vlaanderen vooral afkomstig is van het verkeer.
“Ik ontdekte dat vooral de tijd die je in het verkeer doorbrengt, een belangrijke bijdrage levert aan de dosis luchtvervuiling die je op een dag binnen krijgt. Daardoor kan ook het verschil in blootstelling tussen mensen die op hetzelfde adres wonen, zoals bij de 27 koppels die meededen aan deze studie, oplopen tot 30%”, vertelt Dons. “In een voertuig zijn de concentraties het hoogst op snelwegen en in een stedelijke omgeving, op spitsuren en op weekdagen bij druk verkeer en bij erg lage en hoge snelheden. Als fietser of voetganger is het verstandig om de afstand tot de bron zo groot mogelijk te maken: een fietspad enkele meters verwijderd van het autoverkeer kan al een verschil maken.”
The way forward
“Het onderzoek is interdisciplinair en kent internationale uitstraling. Het inzetten van nieuwe mobiele technologieën om persoonlijke blootstelling aan luchtpollutie in kaart te brengen, vindt weerklank bij wetenschappers in binnen- en buitenland”, aldus de jury. “De grensverleggende methode wordt toegepast in diverse onderzoeken van de Vlaamse overheid en wordt in epidemiologische studies als the way forward omschreven. De studie droeg onder meer bij tot de versnelde plaatsing van black carbon monitors door de Vlaamse Milieumaatschappij, speelde een rol in de herziening van de luchtkwaliteitsnormen en wordt aangewend voor educatieve doeleinden.”
De jury apprecieert ook de beoogde aanwending van de prijs. Evi Dons wil met de 10 000 euro prijzengeld een nieuwe app Health-e-move ontwikkelen voor het individueel meten van de luchtkwaliteit. De prijs werd uitgereikt door Hugo Geerts, adjunct-kabinetschef van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw.
Contact
Peter De Meyer, woordvoerder UAntwerpen
peter.demeyer@uantwerpen.be
0476 20 07 54
