‘De voorbije twintig jaar zagen we een stevige transformatie in onze organisatiecultuur. Duurzaamheid en innovatie vormen er nu de kern van.’ We spraken met Agnes Bosmans, directeur HR & General Services bij VITO, over de resultaten van het recentste cultuurwaardenonderzoek.
Vooreerst: VITO laat elke vier jaar een cultuurwaardenonderzoek uitvoeren door een externe partij. Wat is het nut van zo’n screening?
Agnes Bosmans: ‘Meten is weten. Pas als je iets kunt meten, kun je het vervolgens ook gaan managen. Dat is met de cultuurwaarden die een organisatie uitdraagt en die de dagelijkse bedrijfsvoering bepalen, niet anders. We willen weten hoe de VITO-waarden op de werkvloer worden gepercipieerd, en in welke mate ze overeenkomen met de persoonlijke waarden van de medewerkers en hun verwachtingen van de organisatiecultuur. Op basis van de resultaten kunnen we dan acties ondernemen. En omdat we het onderzoek elke vier jaar herhalen, krijgen we ook zicht op het effect van deze acties.’
Wat zijn de opvallendste resultaten van het laatste onderzoek, dat in juni 2020 werd uitgevoerd?
‘Van de waarden die we uitdragen steekt duurzaamheid er sterk bovenuit, zowel in de huidige cultuur – zoals die vandaag door onze mensen wordt beleefd – als in de door hen gewenste cultuur. Dat is belangrijk, want dit zorgt voor intrinsieke motivatie van onze werknemers: zij maken deel uit van een organisatie die dagdagelijks met duurzame ontwikkeling bezig is.
Op organisatorisch vlak zien we dan weer dat het evenwicht werk-privé heel hoog scoort. En opnieuw zowel in de huidige als in de gewenste cultuur. Nog een opsteker in vergelijking met 2016: medewerkers geven aan minder last te hebben van bureaucratie binnen VITO.’
De resultaten laten ook zien dat de ‘culturele entropie’ binnen VITO op momenteel op 15 ligt. Wat betekent dat?
‘Net zoals in de fysica is de entropie een maat voor de wanorde van een systeem. De culturele entropie zegt iets over de chaos binnen een organisatie. Idealiter daalt die waarde dus, wat ook inhoudt dat de bestaande cultuur minder met de gewenste cultuur conflicteert.
Twintig jaar geleden, bij het eerste onderzoek in 2001, lag de entropie op 35. Vandaag ligt die op 15. We mogen hier dus wel van een heuse transformatie spreken, en daar zijn we natuurlijk ontzettend blij mee.’
Voor haar cultuurwaardenonderzoek werkt VITO al twintig jaar samen met het Antwerpse consultancy- en trainingsbedrijf Zenit. ‘Alles begint natuurlijk bij een nulmeting, anders heb je geen referentie’, zegt Zenit-directeur Marcel Van der Avert. ‘Bij VITO hebben we die al uitgevoerd in 2001.’
De meetmethode behelst drie waardenlijsten waar medewerkers online tien waarden kiezen die het best tot uitdrukking brengen wie ze zijn (persoonlijke waarden), tien waarden die het best beschrijven hoe VITO opereert (huidige cultuur- of organisatiewaarden) en tien waarden die naar hun mening van essentieel belang zijn voor een zeer goed presterende organisatie (gewenste cultuurwaarden). Hoe meer overeenkomsten tussen deze drie waardenlijsten, hoe sterker de organisatiecultuur.
Enkele noemenswaardige resultaten van het cultuurwaardenonderzoek van 2020, waaraan 67 procent van de VITO-medewerkers deelnam.
- Medewerkers en management zitten op dezelfde lijn voor de gewenste cultuur
- De verschillen tussen de huidige cultuur en gewenste cultuur worden kleiner
- De vijf VITO-kernwaarden komen naar voor in de huidige organisatiecultuur, waarbij innovatie en duurzaamheid sterke waarden zijn geworden
- In alle units komen dezelfde tendensen terug, wat erop wijst dat ook elke unit een sterke cultuur ontwikkelt