Vlaanderen is van oudsher innig verbonden met water. Onze regio heeft er zelfs zijn naam aan te danken: ‘Vlaanderen’ zou van het Oudgermaanse woord ‘flauma’ zijn afgeleid, dat zoveel betekent als ‘overstroomd land’. Vandaag is water voor Vlaanderen zowel een onmisbaar goed als een bron van zorgen. En daarmee brengt het vele bedrijven, organisaties en overheden samen uit alle domeinen van de economie en samenleving. Die stakeholders varen sinds 2022 in internationale wateren onder eenzelfde vlag. ‘In Fluid Crew bundelen we onze krachten en zetten we samen Vlaanderen als waterregio op de kaart.’
Een van de belangrijkste grondstoffen voor de Vlaamse economie is water. Zonder (zoet)water immers geen bier, chocolade of frieten, om maar enkele van onze bekendste producten te noemen. Maar zonder water ook geen intensieve textiel-, chemie- of voedingsindustrie. En geen kanalen en havens die mee de Vlaamse economie aandrijven. Toch kampt Vlaanderen ook vaak met een teveel aan water, wat door de hoge bevolkingsdichtheid, dichte bebouwing en sterke bodemverharding niet zelden tot wateroverlast leidt. Water creëert dus niet alleen unieke opportuniteiten, het stelt ons ook voor stevige uitdagingen.
Onder eenzelfde vlag
De Vlaamse watersector trad lange tijd in verspreide slagorde naar buiten met bedrijven, organisaties en overheden die hun specifieke, omlijnde activiteiten in de kijker plaatsten. ‘Ondertussen hebben de geesten kunnen rijpen en hebben we het initiatief genomen om ons te verenigen en het Vlaams waterverhaal gezamenlijk op punt te stellen’, zegt Maaike Vandekerckhove van VITO/Vlakwa. En zo ontstond in 2022 Fluid Crew, een netwerk dat waterstakeholders in Vlaanderen samenbrengt, van drinkwaterbedrijven over technologieleveranciers tot overheden die de Blue Deal uitrollen.
‘In Fluid Crew varen we niet alleen onder eenzelfde vlag, we zetten ook nóg harder in op het geïntegreerde, systemische karakter van wateroplossingen’, zegt Vandekerckhove, die communicatieverantwoordelijke is voor Fluid Crew. VITO/Vlakwa is een van de Vlaamse waterstakeholders en de drijvende kracht achter het netwerk, samen met AquaFlanders, watercircle.be en de betrokken overheidsdiensten.
Typisch aan Vlaamse wateroplossingen is dat ze worden toegepast in een omgeving die bijzonder complex is. Vandekerckhove: ‘Hoewel Vlaanderen amper een zakdoek groot is, wonen we hier wel met bijna zeven miljoen inwoners. (Een druppel kan geen bergen verzetten … 7 miljoen wel. Een van de slagzinnen van Fluid Crew verwijst naar het aantal Vlamingen). Daarnaast houden we een bloeiende economie in stand, met veel industrie, logistiek en landbouw. Dat vraagt allemaal veel ruimte, en ook water. Wateroplossingen kunnen hier dus per definitie niet eenvoudig zijn. Maar dat weerhoudt ons er niet van ze te bedenken en ze ook toe te passen. Vandaar ook de baseline van Fluid Crew: “Wateroplossingen met een Vlaamse twist.” Daarmee willen we zeggen dat we niet zomaar blind kiezen voor de beste technologie op papier. We willen de juiste technologie op de juiste plaats, in de juiste setting. Van hoofdbelang is dat de juiste puzzelstukken samen komen te liggen, in een geïntegreerde wateroplossing die onlosmakelijk is verbonden met de unieke Vlaamse context.’
Wie ‘Vlaanderen waterland’ overschouwt, ziet al gauw creatieve en innovatieve oplossingen. Denk aan het Sigmaplan voor de Schelde, dat de rivier bij hoog waterpeil toelaat om buiten zijn oevers te treden, waardoor overstromingen kunnen worden vermeden. Of het afvalwater dat wordt gezuiverd in duinen aan de Vlaamse kust. Of hoe in Vlaamse woningen en bedrijven massaal regenwater wordt opgevangen en hergebruikt. ‘Dat laatste vinden we als Vlamingen inmiddels normaal’, zegt Dirk Halet van VITO/Vlakwa. ‘Maar in het buitenland staan collega’s er nog steeds van versteld als ik hen dit vertel. Het toont aan dat we best trots mogen zijn op onze eigen wateraanpak.’ Bij Fluid Crew staat een flexibele en geïntegreerde aanpak steevast voorop, vandaar ook de naam. ‘Onze kracht schuilt in onze voortdurende samenwerking. Zo vloeien onze activiteiten samen naar juiste oplossingen.’
Betrouwbare partner
Fluid Crew telt intussen een veertigtal leden. Het netwerk werd in september 2022 gelanceerd in Kopenhagen, op de conferentie en beurs van de International Water Association. ‘De Vlaamse waterstakeholders die aan dit event deelnamen, presenteerden er zich voor het eerst samen onder één vlag’, vervolgt Vandekerckhove. ‘Je kon de Vlaamse watersector in één gezamenlijk beurspaviljoen vinden met een gemeenschappelijke look en feel van Fluid Crew, waar we ook pitches hielden en projecten in de schijnwerpers zetten. Vaak waren dat cases waarbij meerdere partijen samenwerken en dus de daad bij het woord voegen om bij te dragen aan het gedeelde succesverhaal van onze ‘fluïde’ oplossingen.’ Zo kwam Fluid Crew tot leven als gezamenlijk aanspreekpunt voor complexe watervraagstukken. ‘Het helpt ook om ons verhaal aan de buitenwereld aan te bieden’, stipt Halet aan. ‘Een breder, helder plaatje over water in Vlaanderen heeft een pak meer impact dan losse snippers. En door die succesverhalen samen naar buiten te brengen presenteren we onszelf ook als een betrouwbare partner. Geen woorden dus, maar daden.’ Fluid Crew staat trouwens continu open voor nieuwe leden. Informatie is beschikbaar via onderstaand e-mailadres.
Ook thuis in Vlaanderen is Fluid Crew heel actief. Jaarlijkse worden er enkele events (‘fora’) georganiseerd waar de leden rond een bepaald thema gedachten en ervaringen komen uitwisselen. Thema’s genoeg trouwens. ‘Neem bijvoorbeeld de manier waarop we ons aan het organiseren zijn om met de complexe problematiek van PFAS om te gaan. Denk aan een actieplan vanuit de Vlaamse Regering om zeer zorgwekkende stoffen te verwijderen, aan een gedeelde onderzoeksagenda rond water, een nieuw kenniscentrum en een rist innovatieve projecten om PFAS te verwijderen. Maar natuurlijk kan er tijdens dergelijke events ook gewoon informeel – fluïde? – worden genetwerkt’, aldus Vandekerckhove.
Water is ook een belangrijk thema van het Belgisch EU-voorzitterschap tijdens de eerste helft van dit jaar. Op 12 maart 2024 vindt er bijvoorbeeld een bijzondere waterconferentie plaats, waarvoor de leden van Fluid Crew bevraagd werden over de inhoud. De nadruk zal er onder meer liggen op meer veerkracht rond water. ‘Ook rond dit thema hebben we in Vlaanderen van oudsher veel ervaring’, aldus Halet. ‘In onze rijke geschiedenis zijn we immers vele waterproblemen te boven gekomen. En wie kan beter complexe watervraagstukken aanpakken dan diegenen die er al eeuwen mee geconfronteerd worden en steeds vernuftige oplossingen wisten te ontwikkelen?’
