G-STIC2020: COVID-19, een wake-up call voor duurzame technologische veranderingen

Nooit eerder waren de uitdagingen op het vlak van gezondheid en duurzaamheid zo duidelijk als tijdens de COVID-19 pandemie. De editie 2020 van de G-STIC conferentie kwam dan ook op het juiste moment om het belang van geïntegreerde technologische oplossingen te benadrukken voor de aanpak van deze gezondheidscrisis en het opvangen van zijn langetermijneffecten. Meer zelfs, we moeten voluit inzetten op samenwerking zodat we ook goed voorbereid zijn op alle toekomstige uitdagingen die het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen in gevaar brengen. 

Tijdens haar keynote benadrukte Gro Harlem Brundtland hoe de COVID-19 pandemie op een bijzonder grimmige manier de noodzaak illustreert om samen te werken aan een gemeenschappelijke toekomst waarin inclusiviteit, gelijkheid en duurzaamheid centraal staan. VN Secretaris-Generaal António Guterres beklemtoonde op zijn beurt dat technologische innovatie cruciaal is om zowel de COVID-19 pandemie, de klimaatcrisis als de groeiende ongelijkheid over de hele wereld aan te pakken. Hij beschouwt deze pandemie dan ook als een wake-up call voor een betere relatie tussen wetenschap en beleidsvorming en voor een sterkere internationale samenwerking op het vlak van technologische ontwikkelingen, en erkende de cruciale rol van de Global Sustainable Technology and Innovation Community hierin.

Geen klimaatadaptatie zonder systemische veranderingen

Naarmate de gevolgen van klimaatverandering meer zichtbaarder worden, eist klimaatadaptatie een prominente rol op in de beleidsagenda en de wetenschaps- en technologieagenda. En omdat de gevolgen van klimaatverandering lokaal voelbaar zijn, kunnen we niet zonder lokale, op maat gemaakte technologische oplossingen. Maar klimaatadaptatie is bovenal een internationale uitdaging die systemische veranderingen vereist, benadrukte klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele tijdens de openingssessie van het thema “Klimaat”.

Hoe effectief technologische oplossingen voor klimaatadaptatie zijn, hangt inderdaad sterk af van de mate waarin ze deel uitmaken van een bredere strategie die rekening houdt met de onzekerheid inherent aan klimaatverandering, en die inspiratie put uit de kennis die lokale gemeenschappen doorheen de tijd hebben opgebouwd. Een dergelijke strategie bundelt klimaatadaptatie met maatregelen voor maatschappelijke en economische ontwikkeling, en gebruikt daarbij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen als referentiekader.

Blijven vooruit kijken naar toekomstige uitdagingen

Die langetermijndoelstellingen, die zijn overeengekomen in de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, mogen we in geen geval uit het oog verliezen. Ook al ging onze aandacht de afgelopen maanden vooral naar het beheersen van de economische gevolgen van de pandemie en de ontwikkeling van nieuwe vaccins, toch moeten we absoluut verder vooruit blijven kijken. Duidelijker kon de boodschap niet zijn van de beleidsmakers die het woord namen tijdens de openingssessie van de G-STIC conferentie.

Samen met de experten die deelnamen aan de verschillende thematische sessies reikten zij talloze voorbeelden aan van technologische innovaties, en van digitale innovaties in het bijzonder, om niet alleen COVID-19 te bestrijden maar ook duurzame economische en sociale vooruitgang te realiseren.

Digitale innovatie als sleutel tot duurzame vooruitgang 

Tijdens de COVID-19-pandemie is de combinatie van sociale technologieën en digitale tools essentieel gebleken voor de implementatie van niet-farmaceutische interventies. Wetenschappers ontwikkelden diverse prototypes om kwetsbare bevolkingsgroepen beter te beschermen, en innovatieve methodes om de verspreiding van COVID-19 te monitoren. Tegelijkertijd maakten gezondheidswerkers gebruik van robotica, zorg op afstand en tools op basis van artificiële intelligentie om geïsoleerde patiënten te bereiken. 

Digitale innovatie biedt ook ruime kansen voor alle uitdagingen op het vlak van productie, marketing en consumptie van voedsel. Opkomende technologieën zoals artificiële intelligentie, het internet der dingen of big data kunnen helpen bij de ontwikkeling van duurzame voedselsystemen. Zo kan niet enkel het teeltbeheer worden verbeterd, maar worden ook landbouwactiviteiten geautomatiseerd, wordt de productie verhoogd en wordt energie bespaard bij het oogsten en de distributie naar de consument.

Digitaliseringsprogramma's voor levenslang leren, training en omscholing zijn minstens even belangrijk om een inclusieve overgang naar een koolstofneutrale wereld mogelijk te maken. Nieuwe onderwijskaders zijn daarbij noodzakelijk om studenten goed voor te bereiden op levenslang leren. Dergelijke kaders moeten voorzien in een brede mix van benaderingen, waaronder ervaringsleren, onderzoekend leren, uitdagend leren en interdisciplinair probleemgestuurd leren.

De Europese Green Deal 

Doorbraken op het vlak van digitale technologie zijn ook onmisbaar om circulaire waardeketens te realiseren. Tijdens de afsluitende sessie over Circulaire economie bespraken experten uit de industrie en de Europese Commissie de uitdagingen om de kloof tussen digitalisering en circulaire economie te overbruggen, en de noodzaak om de digitale sector minder afhankelijk te maken van de import van ruwe grondstoffen. 

Naast het koolstofarm maken van onze energievoorziening en een Farm-to-Fork strategie voor een eerlijk en milieuvriendelijk voedselsysteem, zijn de versnelde universele toegang tot digitale technologieën en de overgang naar een circulaire economie de sleutelelementen van de Europese Green Deal. Deze Green Deal roept op tot een ingrijpende transformatie binnen een duidelijk gedefinieerd tijdsbestek en staat model voor wat nodig is om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te bereiken.