Sinds de lente van 2021, toen PFAS plotseling hoog op de agenda kwam te staan van beleid, burger, bedrijven en VITO, is de aandacht voor deze forever chemicals geen ogenblik verminderd. Ook in 2023 zijn de onderzoekers van VITO ononderbroken bezig geweest de aanwezigheid van PFAS in bodem, lucht, water, reststromen en het menselijk lichaam te onderzoeken. Niet alleen de overheid, maar ook bedrijven en particulieren hebben zich tot VITO gewend met de vraag naar meer onderzoek. Er waren bovendien intense contacten met o.a. Nederland en onderzoek naar de manier waarop PFAS de grens oversteekt.
In januari 2023 verscheen het VITO-rapport over de aanwezigheid van PFAS in zeeschuim. Een rapport dat eens te meer duidelijk heeft gemaakt dat PFAS niet alleen overal aanwezig is, maar ook dat er meer onderzoek nodig is naar de manier waarop PFAS zich beweegt in de omgeving.
De juiste boodschap niet alleen naar de overheid, maar ook naar de burger brengen. Ook dat is een van de opdrachten van VITO. Onze experts waren dan ook aanwezig op verschillende bewonersvergaderingen waar ze op een laagdrempelige manier hun onderzoek hebben toegelicht.
De onderzoekspistes naar PFAS hebben een ander heikel punt naar voor gebracht: niet alleen PFAS is een probleem, maar er zijn nog veel andere stoffen die een gezondheids- en/of milieurisico kunnen vormen. Dat besef is ook tot de overheid doorgedrongen, die in juni 2023 PFAS onder de noemer van ZZS heeft geplaatst. De conceptnota ‘visie zeer zorgwekkende stoffen (ZZS)’ stippelt een beleidslijn uit met acties die over de volgende legislatuur worden getild.
Na twee jaar van crisiswerking rond PFAS en omdat er naast PFAS nog tal van andere ZZS in onze leefomgeving voorkomen die opgevolgd, gereguleerd, vergund en gehandhaafd dienen te worden, is de tijd rijp om een visie te ontwikkelen over een ZZS-(emissie)beleid voor langere termijn: een beleid dat gericht is op het voorkomen en tegengaan van vervuiling en het saneren van het historisch passief en dit waar mogelijk op een geïntegreerde manier over milieucompartimenten en beleidsdomeinen heen.
Helemaal in de lijn van die ambitie werd in 2023 werk gemaakt van KIS vzw, het Kenniscentrum Innovatieve Saneringstechnieken. Het kenniscentrum werd opgericht als reactie op de ambitie van Vlaanderen om voortrekker te zijn in de aanpak en sanering van verontreiniging met ZZS in water, bodem en lucht. Dit initiatief, dat getrokken werd door VITO, telt leden uit de overheid, het bedrijfsleven en kenniscentra. Leen Bastiaens (VITO) werd als eerste KIS-manager gekozen, met als voorzitter Johan Gemoets (VITO).
