Nu steeds meer hernieuwbare energie door het elektriciteitsnet stroomt, moeten netbeheerders, producenten en consumenten steeds meer onderling afstemmen om overbelasting of tekorten te voorkomen. Binnen het Europese innovatieproject REnnovates bekijkt VITO hoe slimme software een rol kan spelen in grootschalige renovatieprojecten.
Horizon 2020-project REnnovates
Sinds september 2015 werkt VITO/EnergyVille samen met projectpartners uit verschillende Europese landen in het Horizon 2020-project REnnovates. Onderzoeksinstellingen, bouwbedrijven en energiespelers onderzoeken hoe hele wijken in één beweging gerenoveerd kunnen worden. Met het oog op de energiehuishouding worden de gerenoveerde woningen uitgerust met een slimme sturing en aangesloten op een smart grid, dat het verbruik in huis aanstuurt op basis van het beschikbare energieaanbod. "De woningen wekken zelf hernieuwbare energie op met zonnepanelen en worden verwarmd met warmtepompen. Een smart grid, dat warmtepompen op gepaste momenten aanstuurt en overtollige stroom in accu’s opvangt, stemt vraag en aanbod op elkaar af", zegt Chris Caerts, projectmanager Smart Grid Technology van VITO/EnergyVille.
Nul op de teller
REnnovates bouwt voort op de resultaten van het Nederlandse bouwproject De Stroomversnelling. Met dit project, opgestart in 2013, wil de Nederlandse overheid samen met enkele bouwbedrijven en woningcorporaties 111 000 sociale huurwoningen energieneutraal renoveren. Haar engagement in dit project trekt de Koninklijke BAM Groep NV door naar REnnovates.
Via REnnovates willen partners VITO/EnergyVille en de Koninklijke BAM Groep NV op termijn hele sociale woonwijken, bestaande uit clusters van 50 tot 200 wooneenheden, renoveren en aansluiten op een slim netwerk. Eerst worden de huizen voorzien van een nieuwe – beter geïsoleerde – gebouwschil (isolatielaag tussen de binnen- en buitenruimte van het huis) om het energieverbruik te reduceren. Vervolgens worden ze afgesloten van de gasleiding en wordt een warmtepomp geïnstalleerd die gevoed wordt door zonnepanelen op het dak. Zo worden de woningen energieneutraal: de jaarlijkse consumptie is gelijk aan de eigen, groene stroomproductie.
"Het REnnovates-project wordt ook uitgerold in Spanje en Polen, maar met de steun van VITO/EnergyVille kunnen we in Nederland alvast een voortrekkersrol spelen. Met VITO/EnergyVille en BAM België willen we ook het potentieel van smart grid-technologie voor de Belgische markt bekijken."
Maarten Hommelberg
Project Manager Innovatie BAM Advies & Engineering
Slimme gebouwen en wijken
Voor VITO/EnergyVille, dat software ontwikkelt voor de aansturing van gebouwen en smart grids, is de netwerkimpact een essentieel element bij energieneutraal bouwen.
"In de eerste plaats modelleren we daarom de energievraag van de woningen: niet alleen in functie van de gebouw-karakteristieken, maar ook rekening houdend met de leefgewoontes van de bewoners", stelt Chris Caerts. "Vervolgens bestuderen we in samenspraak met de Nederlandse netbeheerder Stedin hoe de flexibiliteit van de energievraag optimaal kan ingezet worden ter ondersteuning van het smart grid, stellen we concrete businesscases op en ontwerpen we een optimalisatiesysteem. Door het smart grid steeds fijner af te stellen, op een groeiend en divers aantal huizen, zullen bewoners én goedkoop én energieneutraal kunnen leven."
De Stroomversnelling heeft in Nederland intussen al 70 woningen energieneutraal gerenoveerd. Met deze testgroep – en een mogelijke uitbreiding daarvan – wil VITO/EnergyVille het komende anderhalf jaar een basismodel voor sturingssoftware maken. Dit model wordt, bijgevuld met nieuwe energiedata, alsmaar slimmer gemaakt.
