Extracellulaire vesikels (EVs) komen meer en meer in de wetenschappelijke belangstelling door een snellere en accuratere diagnose mogelijk te maken van complexe ziektes zoals kanker en neurodegeneratieve aandoeningen. EVs zijn ultrakleine partikels die door zowel zieke als gezonde cellen worden uitgescheiden. Ze bevatten verschillende biomoleculen zoals eiwitten, lipiden en DNA/RNA, afkomstig uit de cel die ze heeft afgescheiden. EVs zitten in alle lichaamsvochten en ze circuleren doorheen het hele lichaam. Het zijn ook ‘boodschappers’ tussen cellen omdat ze bepaalde moleculen kunnen doorgeven.
EVs worden uit alle cellen afgescheiden, dus ook uit zieke cellen zoals tumorcellen. Daarom zijn ze ontzettend belangrijk. Zij bevatten immers ‘merkers’ van die zieke cel die we in heel kleine hoeveelheid kunnen terugvinden in lichaamsvochten zoals urine of bloed. Als we die merkers kennen, kunnen we diagnostisch op een relatief eenvoudige manier bijvoorbeeld kanker opsporen. Het laat ons ook toe om de respons op een bepaalde therapie nauwkeurig op te volgen en eventueel herval sneller op te sporen. De grote vraag is natuurlijk welke merkers in EVs verbonden zijn met welke aandoening. Hiertoe gebruiken we in het Centre for Proteomics (CFP) een brede waaier aan massa spectrometrie technieken om deze merkers te identificeren. Eens de merkers gekend zijn, dan kunnen we niet alleen heel snel een diagnose stellen, maar ook heel snel een behandeling opstarten wat in de meeste gevallen de kans op genezing veel groter maakt. Tevens bieden deze merkers ook de mogelijkheid om gebruikt te worden als doelwit voor een doeltreffend geneesmiddel. De interesse van farmaceutische en diagnostische bedrijven in een manier om deze vesikels af te zonderen en te analyseren is daarom ook bijzonder groot.
Vooral in de oncologie zit het onderzoek naar die merkers in een stroomversnelling. Men zou, aan de hand van deze vesikels, heel snel bepaalde specifieke kankers kunnen diagnosticeren en daaruit afleiden welke therapie doeltreffend kan zijn. Maar ook in het onderzoek naar de dementie, gerelateerd aan de ziekte van Parkinson, zijn we erg geïnteresseerd in het gebruik van EVs voor een accurate diagnose in een vroeg stadium. Daarom zal er samen met farmaceutische en diagnostische partners een project opgestart worden dat specifiek EV-biomerkers onderzoekt die een snelle diagnose van Parkinson gerelateerde dementie mogelijk maakt.
