VITO/EnergyVille's Energy Policy team draagt bij aan vier belangrijke rapporten over energie en klimaat in de EU

Het rapport ‘Trends and Projections’ is bedoeld om de vooruitgang van Europa op het gebied van klimaat en energie tot 2030 op te volgen. Als zodanig behandelt het rapport een breed scala aan aspecten, waaronder de vermindering van broeikasgasemissies, de toename van hernieuwbare energie en verbeterde energie-efficiëntie.  

Dit uitgebreide rapport is het resultaat van een samenwerking tussen het Europese Milieuagentschap (EMA) en het European Topic Centre on Climate Change Mitigation (ETC-CM). Als coördinerende partner van ETC-CM kreeg VITO/EnergyVille de taak om de energie-efficiëntiedoelstellingen tot 2030 en daarna te monitoren, zowel op EU- als op lidstaatniveau.  

Een opmerkelijke bevinding van het rapport is de dringende behoefte aan intensievere energiebesparingen om de 2030-doelstellingen te halen. Uit de resultaten blijkt namelijk dat het dringend nodig is om de gemiddelde jaarlijkse reductie van primaire energie tegen 2030 meer dan te verdubbelen en voor finaal verbruik te verviervoudigen ten opzichte van 2005-2022. Vandaar de nadruk die in het rapport wordt gelegd op de dringende behoefte aan actie om vooruitgang te boeken op het gebied van klimaat en energie in Europa.

Het rapport ‘RES-Adequacy’, waarbij ‘RES’ staat voor ‘Renewable Energy Sources’, draait om de belangrijke dubbele uitdaging waar beleidsmakers en investeerders het komende decennium voor staan. En die uitdaging ligt in de noodzaak om het gebruik van hernieuwbare elektriciteit te vergroten, zonder daarbij afbreuk te doen aan de bevoorradingszekerheid en betrouwbaarheid van de energievoorziening.  

Binnen de context van dit rapport heeft VITO/EnergyVille – als de door het EMA aangewezen coördinerende partner van het ETC-CM – een aanzienlijke rol gespeeld bij de voorbereiding van het rapport. Daarbij lag de nadruk op het identificeren van belangrijke trends, het beoordelen van beleidsinstrumenten en het onderzoeken van casestudies.  

De centrale boodschap van dit rapport benadrukt de nood aan proactieve en gecoördineerde beleidsinspanningen om flexibiliteitsbronnen te benutten – zowel in eigen land als over de grenzen heen – zonder de continuïteit van de energievoorziening in gevaar te brengen. In het rapport wordt daarom de nadruk gelegd op belangrijke gebieden voor extra inspanningen, waaronder intelligente koppeling van sectoren, energieopslag en ondersteunende infrastructuur. Uiteindelijk benadrukt het rapport de behoefte aan een grotere flexibiliteit van het elektriciteitssysteem om een veilige en duurzame energievoorziening te garanderen.

Het achtste rapport over de status van de energie-unie geeft een uitgebreid overzicht van de uitdagingen en vooruitgang die het afgelopen jaar in de energiesector zijn geboekt.  

VITO/EnergyVille heeft – als onderdeel van een consortium van Europese onderzoeksinstituten voor de Europese Commissie – bijgedragen aan de beoordeling van de eerste voortgangsrapporten van de lidstaten over hun nationale energie- en klimaatplannen (NECPs), die in maart 2023 moesten worden ingediend. Het VITO/EnergyVille Energy Policy Team speelde hierbij een centrale rol door beoordelingsmethoden op te stellen en een deel van de beoordelingen uit te voeren. De conclusies van deze beoordelingen vormden de basis voor het rapport getiteld ‘Assessment of progress towards the objectives of the Energy Union and Climate Action’, dat op zijn beurt als basis diende voor het achtste rapport over de toestand van de energie-unie.  

De centrale boodschap van het achtste rapport is dat er nog steeds aanzienlijke ambities en uitvoeringsinspanningen nodig zijn om de verhoogde 2030-doelstellingen van de EU te halen en vooruitgang te boeken op weg naar klimaatneutraliteit tegen 2050. Het aandeel van hernieuwbare energie in het bruto-eindenergieverbruik bedroeg 21,8% in 2021. Om de EU-doelstelling van 42,5% voor 2030 te halen, is de komende jaren een veel snellere groei nodig.  

Daarom wordt in dit rapport opgeroepen tot een aanzienlijke versnelling van acties om de EU-doelstellingen voor 2030 te halen. Bovendien moet er meer voortuitgang worden geboekt op een aantal sleutelgebieden, zoals het terugdringen van broeikasgasemissies en het verhogen van het gebruik van hernieuwbare energie. 

Om de twee jaar moeten de EU-landen verslag uitbrengen over hun nationale beleidslijnen en maatregelen (PaMs) met betrekking tot alle vijf dimensies van de energie-unie. Deze dimensies omvatten veiligheid, solidariteit en vertrouwen, een volledig geïntegreerde interne energiemarkt, energie-efficiëntie en klimaatactie gericht op het koolstofvrij maken van de economie. Het rapport benadrukt dat een aanzienlijk deel van deze beleidslijnen en maatregelen onlangs zijn geïmplementeerd of gepland, wat aangeeft dat de EU-landen vastbesloten zijn om de 2030-doelstellingen te halen.

VITO/EnergyVille heeft als hoofdauteur het rapport voorbereid met de nadruk op recente beleidsontwikkelingen. Ze speelden een cruciale rol bij het controleren en samenvoegen van de door EU-landen verstrekte informatie over hun PaM’s voor alle vijf dimensies van de energie-unie.  

De belangrijkste boodschap van het rapport benadrukt de grote inzet van de EU-landen om de klimaat- en energieuitdagingen aan te pakken, aangezien zij meer dan 3000 afzonderlijke beleidslijnen en maatregelen hebben meegedeeld. Tegelijkertijd blijven er echter uitdagingen bestaan met betrekking tot de kwaliteit van de gegevens en de volledigheid van de kwantitatieve informatie over beleidseffecten.