De boer op voor schoner oppervlaktewater
De kwaliteit van ons oppervlaktewater staat onder druk – en landbouw speelt hierin een sleutelrol. Maar met de juiste samenwerking en technologie kan het ook deel worden van de oplossing. Het Interreg-project CARE+ verenigt experten, landbouwers en beleidsmakers om zowel puntlozingen als diffuse lozingen aan te pakken. Vlaanderen zet hiervoor zijn schouders onder een pilootproject in het stroomgebied van de Mandel rond de Collievijverbeek bij Roeselare.
© Photo Louis Dennonain LPhotographer
Meten is weten
In het CARE+ project wordt de bestaande meetinfrastructuur van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) versterkt met innovatieve sensoren. Extra staalnames in de haarvaten van de Collievijverbeek worden gecombineerd met digitale tools zoals fosfaatsensoren, nitraatsondes en een pesticidensampler. Dat laat frequente en gedetailleerde monitoring toe van fysico-chemische parameters, nutriënten en pesticiden in het oppervlaktewater.
Burgers meten mee
Daarnaast nemen geëngageerde burgerwetenschappers ook stalen om de waterkwaliteit te monitoren. Vorige maand organiseerde HOGENT een workshop voor vrijwilligers over biologische waterkwaliteitsmonitoring. We gingen het veld in en leerden hen macroinvertebraten te bemonsteren, te identificeren en de data meteen on-site te digitaliseren. De vrijwilligers nemen geregeld stalen om de waterkwaliteit te monitoren in de Mandelregio om CARE+ vooruit te helpen.
Slimme data leggen verbanden bloot
Alle meetdata wordt door VITO geanalyseerd en in kaart gebracht via de WaterProtect tool, beschikbaar vanaf september. Deze interactieve tool combineert waterkwaliteitsmetingen met gegevens over landgebruik, neerslag en erosie. Zo worden de bronnen van verontreiniging herleid en kunnen gerichte maatregelen worden genomen. De tool vormt een cruciaal instrument om landbouwers concreet inzicht te geven in hun impact op de waterkwaliteit.
Van dialoog naar daadkracht: boeren engageren zich
Tijdens een infosessie in januari werden landbouwers uit de regio betrokken bij het project. Naast duiding over de meetresultaten en impact van landbouw op waterkwaliteit, brainstormden ze mee over oplossingen. Het enthousiasme was groot: 10 van de 20 aanwezigen engageerden zich om als demobedrijf mee te werken. Een veldwerker van de provincie West-Vlaanderen brengt momenteel alle knelpunten in kaart via terreinbezoeken.
Praktische oplossingen, gebundeld in een toolbox
Met de inzichten van de veldwerker worden gerichte acties opgezet. Denk aan de aanleg van vul- en spoelplaatsen, het plaatsen van opvangvoorzieningen of erosiebestrijding via houthakseldammen. Maatregelen met bewezen effectiviteit worden gebundeld in een overzichtelijke CARE+ toolbox waarmee landbouwers snel en efficiënt aan de slag kunnen.
Over grenzen heen: inspiratie en innovatie delen
CARE+ is niet alleen lokaal, maar ook grensoverschrijdend. Vlaamse en Franse partners delen kennis en ervaringen via demobezoeken. Zo leerden Vlaamse landbouwers over bodembeschermende technieken in Noord-Frankrijk, zoals minimale bodembewerking, gewasrotatie en permanente bodembedekking. Innovatieve technologie zoals een zaaidrone en werktuigen voor niet-kerende grondbewerking werden live gedemonstreerd.
