In maart organiseerde VITO-doctoraatsstudente Eline Oeyen een informatiesessie voor 60-plussers over het lopend wetenschappelijk onderzoek over de optimalisatie van de diagnose en follow-up van blaaskanker binnen VITO, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Ze nodigde Dr. Lucien Hoekx uit, oncologisch uroloog aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, voor een toelichting over blaaskanker. Tijdens de koffiepauze smulden de aanwezigen van een stukje taart en werden ze uitgenodigd om een urinestaal te doneren als gezonde controle voor het lopend wetenschappelijk onderzoek. Hierna vond een korte rondleiding plaats in de laboratoria van VITO Biologie. De aanwezigen vonden het zeer fijn en informatief, en zeker voor herhaling vatbaar!
Achtergrondinformatie
Blaaskanker is de vierde meest voorkomende kanker bij mannen in de westerse wereld. In België zijn er ieder jaar zo’n 2300 nieuwe gevallen. Desondanks is de diagnose en opvolging van blaaskanker nog steeds niet optimaal. Als diagnostische methoden worden een invasief cystoscopisch onderzoek en urine cytologie gebruikt. Deze laatste heeft een zeer lage gevoeligheid voor tumoren van een lage graad.
Bovendien is de kans op herval enorm: ongeveer 80 % van de gediagnosticeerde blaastumoren zijn niet-spierinvasief en hiervan hervalt 70 %, waarvan 15 % evolueert naar een spierinvasieve variant. Bij deze patiënten dient de blaas volledig verwijderd te worden (cystectomie) met een urostoma tot gevolg. Een goede lange termijn opvolging van patiënten met een niet-spierinvasieve tumor is noodzakelijk. Dit en de opeenvolgende behandeling van herval maken van blaaskanker de duurste te behandelen kanker.
Niet-invasieve, goedkopere en gevoeligere methoden zijn noodzakelijk om enerzijds blaaskanker in een vroeg stadium te diagnosticeren, en zo een cystectomie of overlijden te vermijden. Anderzijds zijn ook nieuwe methoden nodig om deze patiënten met een niet-spierinvasieve tumor op te volgen en herval zo snel mogelijk te detecteren.
Om tot deze testen te komen, gaat Eline Oeyen in haar doctoraat op zoek naar proteïnebiomerkersets die een eerste diagnose of herval van blaaskanker kunnen detecteren. Ze maakt gebruik van urine, wat zorgt voor de niet-invasiviteit van de test. Om gerichter te zoeken naar potentiële biomerkers, maakt ze gebruik van exosomen die aanwezig zijn in de urine. Exosomen zijn kleine extracellulaire vesikels en worden vrijgegeven uit normale en tumorcellen. Ze komen voor in bloed en andere lichaamsvochten waaronder ook urine. Urine exosomen worden afgescheiden door de epithelia van de hele urogenitale tractus (prostaat, blaas en nier) en bieden zo een gerichte kijk op dit epitheel. Exosomen hebben onder andere een rol in de imuunregulatie en intercellulaire communicatie. Recent zijn er steeds meer aanwijzingen dat exosomen betrokken zijn bij tumorontwikkeling en de ontwikkeling van metastase. Exosomen bevatten een waaier aan verschillende biomoleculen zoals proteïnen, microRNAs, mRNAs en lipiden.
Door hun afkomst, functie, moleculaire inhoud en stabiliteit blijkt dus dat exosomen, en meer bepaald dus ook de proteïnen die aanwezig zijn in en op de exosomen, een enorm diagnostisch potentieel hebben voor urologische aandoeningen.
Meer informatie: eline.oeyen@vito.be
