4 jaar lang sleutelden de projectpartners van Internet of Water Flanders aan een sensornetwerk om live waterkwaliteit te meten. In het slotevent op 7 december 2023 blikten ze terug op de resultaten en de nieuwe inzichten waar we op het terrein vandaag de vruchten van plukken.
Realtime data over de waterkwaliteit in Vlaanderen
300 sensoren verspreid over Vlaanderen meten live en continu parameters voor waterkwaliteit in afval-, grond- en oppervlaktewater.
'De sensoren sturen elke 15 minuten data door; dat is een enorme schat aan informatie over de veranderingen in waterkwaliteit.'
Nele Desmet, lead data en sensoren bij VITO
De metingen voeden modellen en bruikbare applicaties om waterkwaliteitsparameters gericht op te volgen en te voorspellen. Die worden vandaag al gebruikt door overheden en operationele partijen om doelgericht beslissingen te maken over het beheer van waterlopen, waterinname, lozing en overstorten.
Grip op waterkwaliteitsuitdagingen
Hoe beter we de watervoorraden in Vlaanderen kunnen voorspellen, hoe slimmer we ze kunnen beheren. Want naast financiële baten leveren live data over waterkwaliteit ook winst op voor de natuur, landbouw, infrastructuur en kennisontwikkeling. Kwantificeerbare baten zijn bijvoorbeeld verhoogde inname van ruw water voor drinkwaterproductie, tijdswinst bij de dataverwerking, vermeden kosten (van staalnames en laboanalyses), en efficiëntere en kwaliteitsvollere beslissingen.
Verzilting meten bewijst zich belangrijk voor drinkwaterproductie
Marleen Spiliers, Innovatiemanager bij De Watergroep: “Dankzij het sensornetwerk kunnen we het oppervlaktewater uit de IJzer en de omliggende waterlopen volgen dat we gebruiken in ons waterproductiecentrum De Blankaart. We zagen de invloed van de zouten uit de Noordzee, van het sluizenbeheer en van lozingen uit de industrie. Dankzij die informatie kunnen we kort op de bal spelen en onderbouwd selecteren wanneer we het best welk bronwater gebruiken. Het stimuleert ons bovendien om samenwerkingen aan te gaan voor innovatief waterbeheer om kwaliteit én kwantiteit te verhogen.”
'Data bij elkaar brengen en ermee aan de slag gaan – ermee innoveren – zit in de essentie van wat we doen bij VLAIO. Het IoW-project geeft zo mee impuls aan de belofte van data als een nieuwe grondstof.'
Mark Andries, administrateur-generaal VLAIO
3 belangrijke resultaten van Internet of Water Flanders
De partners in het project werkten 4 jaar lang samen aan de verbetering van de sensorinfrastructuur, de interpretatie van datastromen en meerwaarde voor de praktijktoepassingen. Hoe beheer, financieer en onderhoud je een groot sensornetwerk? Wat vertellen de sensoren? En hoe vertalen we die meetgegevens naar concreet bruikbare inzichten? De 3 belangrijke resultaten van het project:
- Actief sensornetwerk van 300 waterkwaliteitssensoren
De sensoren meten de waterkwaliteitsparameters temperatuur, geleidbaarheid, zuurtegraad, en nitraatworden ingezet om de status en impact te monitoren van de verzilting in de kustzone en havengebieden, van lozingen in oppervlaktewater door overstorten en andere puntbronnen, van oppervlaktewaterkwaliteit voor drinkwaterproductie en van nitraatconcentraties in waterlopen.
- Zicht op kosten en baten van het sensornetwerk voor verschillende toepassingen
Het project maakt een duidelijk positieve balans op. Voor de toepassing verzilting meten voor duurzamere drinkwaterproductie liggen de potentiële baten bijvoorbeeld meer dan 4 keer zo hoog als de kosten. Deze sensoren blijven ook na het project De Watergroep helpen om efficiënter drinkwater te produceren.
- Applicaties gebaseerd op live sensordata
Het project levert een verziltingsindicatorapp op die de status en trend van verzilting in kaart brengt, een interpolatietool die de beweging van verzilting over een rivier visualiseert, en een algoritme dat overstortevents detecteert.
'Het onderzoek- en innovatieproject geeft Vlaanderen de instrumenten om koploper te worden in datagestuurd waterbeheer.'
Gert Degreef, projectleider imec
De projectpartners ontwikkelden ook een IoT-dataplatform om de sensordata onderling uit te wisselen. Bredere datadeling van de ruwe data in het publieke domein wordt aangeboden via waterinfo.be.
De data uit Internet of Water zijn bovendien beschikbaar volgens de LDES-standaard waardoor ze in de Vlaamse Smart Data Space terecht komen, een toekomstgericht project van Digitaal Vlaanderen dat data makkelijker moet laten stromen. Het IoW-project zwengelt daar alvast nieuwe samenwerking aan bijvoorbeeld binnen het platform data en digitalisering van de Vlaamse Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW).
Internet of Water Flanders is een onderzoeks- en innovatieproject met steun van VLAIO dat werd uitgevoerd door imec, VITO, De Watergroep, Aquafin, de Vlaamse Milieumaatschappij en Vlakwa.
