Op de site van Umicore in Hoboken worden edelmetalen en andere waardevolle metalen uit afgedankte toestellen en afvalstoffen gerecupereerd. Het bruist er van de activiteit: op een oppervlakte van 110 hectare verhuizen continu tonnen aan grondstoffen van plaats, en dat gaat gepaard met heel wat transportbewegingen. Om deze bewegingen beter te organiseren, riep het bedrijf de hulp in van VITO, dat met MooV beschikt over een service om supply chains en logistieke stromen te analyseren en te optimaliseren. Umicore kon zo het aantal transportbewegingen op de site in kaart brengen en verminderen, waardoor er ook minder stof opwaait als gevolg van laden en lossen. De samenwerking leverde nieuwe ideeën op, waarmee Umicore aan de slag gaat.
Circulariteit is de core business van de Hobokense site van Umicore, de Belgische wereldspeler in circulaire materiaaltechnologie. Op de ruim 110 hectare grote site worden jaarlijks honderdduizenden tonnen materialen verwerkt. Niet minder dan twintig verschillende non-ferrometalen worden er uit afvalstromen gehaald om vervolgens gerecycleerd te worden – edelmetalen uit elektronisch afval en autokatalysatoren, bijvoorbeeld, of nikkel en kobalt uit herlaadbare batterijen. Op die manier draagt Umicore bij aan het sluiten van de kringlopen, en schrijft het al zo’n twintig jaar mee aan het circulaire verhaal dat de toekomst moet worden van de Europese industrie.
Supply chain-optimalisatie
Van circulariteit is het maar een kleine stap naar zorg voor het leefmilieu. Ook hiervoor spaart Umicore kosten noch moeite. Zo investeert het al geruime tijd jaarlijks zo’n 25 miljoen euro in milieuverbeteringsmaatregelen op de site, om de gevolgen van de activiteiten ook op de naaste omgeving zo veel mogelijk te beperken. ‘In het verleden hebben we significant ingezet op vooral het verminderen van geleide emissies door bijvoorbeeld verbeterde filtertechnieken en afzuigingsinstallaties. Het overgrote deel van onze milieu-investeringen gaat nu voornamelijk naar het nog verder terugdringen van fijn en grof stof met metaaldeeltjes’, zegt Michiel Ceulemans, departementshoofd leefmilieu bij Umicore in Hoboken. ‘Onze site heeft al veel vooruitgang gemaakt op dit vlak, maar we vinden het belangrijk om onze inspanningen verder te zetten en te blijven verbeteren.’
Het opwaaiend stof, dat buiten de site kan terechtkomen, is mede het gevolg van de vele duizenden on-site transportbewegingen. Inzicht in de gevolgen van dit transport op de totale hoeveelheid opwaaiend stof is dan ook belangrijk. Wat zijn de belangrijkste transportcorridors? Waar liggen de hotspots van opwaaiend stof? Wat is de invloed van een andere site-indeling op het aantal logistieke bewegingen? En heeft dit ook een positief effect op de hoeveelheid opwaaiend stof?
Om op zulke vragen antwoorden te krijgen, klopte Umicore twee jaar geleden aan bij VITO. Dat beschikt met MooV immers over een logistiek model om de supply chain van bedrijven te optimaliseren, dit op basis van objectieve data en stevig wetenschappelijk onderbouwd. ‘Wanneer bedrijven strategische en tactische beslissingen maken met betrekking tot hun supply chain, gebeurt dit nog vaak op basis van buikgevoel’, zegt Ruben Guisson van VITO. ‘Met ons MooV-model kunnen we de impact van dergelijke beslissingen gaan berekenen, en op basis van de resultaten bieden we bedrijven beslissingsondersteuning om zo hun logistieke ketens beter te gaan organiseren.’
Zo ook voor de bewegingen van grondstoffen- en materialenstromen op de Hobokense site van Umicore. Op vraag van het bedrijf brachten de MooV-experts deze stromen in kaart, gekoppeld aan de totale jaarlijkse hoeveelheid stof die opwaait tijdens het laden en lossen en tijdens transport op de site. ‘Dit leidde al meteen tot cruciale inzichten, zoals de identificatie van gebieden op de site waar belangrijke stofbronnen liggen’, zegt Annelies De Meyer van VITO. Op basis van de inzichten werden verbeterscenario’s opgesteld waarvan de impact vervolgens opnieuw werd doorgerekend met MooV. ‘Dit is het handige van ons model: je kunt de verwachte impact van maatregelen berekenen en de resultaten interpreteren en beoordelen. Op die manier bieden we bedrijven beslissingsondersteuning bij kritieke supply chain-vraagstukken.’
Een voorbeeld van een maatregel die met MooV werd onderzocht, is het gericht plaatsen van windschermen om opwaaiend stof te vermijden. ‘De locatiekeuze van de schermen is bepalend om een maximaal resultaat te realiseren’, zegt Lies Eykens, projectmanager milieutechnologie bij Umicore. ‘Dankzij VITO weten nu ook veel meer over de minder evidente hotspots van het opwaaiend stof, als gevolg van de on-site logistieke activiteiten, en waar maatregelen het meest effectief zullen zijn.’
Eykens blikt tevreden terug op de samenwerking met VITO. ‘Er is aangetoond dat een samenwerking met externe experts en het samenbrengen van de verscheidenheid en alle operationele kennis die we intern hebben, kunnen leiden tot een heel succesvol project. Met behulp van dit project deden we bij Umicore nieuwe kennis op en kunnen we onze impact op de omgeving nog veel doeltreffender verminderen.’ De samenwerking werd ook door VITO gesmaakt. De Meyer: ‘De bereidheid van Umicore om informatie over operationele processen te delen, was cruciaal. Zonder hun input in het model konden we dit resultaat niet bereiken’. In de schoot van dit project werd ook vlot samengewerkt met advies- en ingenieursbureau Royal Haskoning DHV. ‘De complementariteit tussen hun technische kennis en onze supply chain-expertise was een meerwaarde om een kwalitatief eindresultaat te kunnen bereiken’, weet De Meyer. De samenwerking leidde tot een aantal nieuwe ideeën om opwaaiend stof verder te verminderen, zoals aanpassingen aan materiaalstromen en opslagzones.
Dienstverlening op maat
Terwijl MooV eigenlijk door VITO is ontwikkeld om logistieke ketens tussen verschillende bedrijven (of bedrijfsafdelingen) te optimaliseren – wat zich doorgaans vertaalt in een zekere geografische regio spreiding – werd het model nu toegepast binnen één enkele bedrijfssite. ‘Maar dat bleek dus prima te lukken’, aldus De Meyer. ‘Het model zit zo in elkaar dat we het vlot kunnen aanpassen aan een specifieke vraag en aan de unieke situatie van een welbepaald bedrijf. Zo doen we dus aan dienstverlening op maat.’
Voor VITO was dit de eerste keer dat ze haar MooV-model toepaste op het niveau van een bedrijfssite. De opdrachtportfolio toonde echter al aan dat de service breed kan worden ingezet. Zo werden al cases behandeld rond de bedeling van postpakketten en het transport van bouwmaterialen. In onderzoekstrajecten zijn er daarnaast projecten met een biogebaseerde en/of circulaire insteek, zoals grasraffinage, algenteelt of de verwerking van biomassa-reststromen.
In de toekomst wil VITO haar MooV-dienstverlening zeker ook nog aan andere bedrijven aanbieden. ‘Daarbij richten we ons op elk bedrijf dat zijn supply chain in vraag stelt en wenst te optimaliseren. Het kan daarbij gaan om nieuwe logistieke ketens, bestaande ketens of ketens die een wijziging ondergaan’, aldus Guisson. ‘Het is dan aan ons om de bedrijven te ontzorgen en te ondersteunen in hun beslissingen.’
