SMARTER: Europees partnerschap voor systemische klimaatadaptatie gelanceerd in Oostende
Klimaatverandering treft lokale gemeenschappen op steeds complexere manieren — van overstromingen, hittestress, droogte en bosbranden tot kusterosie en sociale kwetsbaarheid. Het aanpakken van deze risico’s vraagt om systemische benaderingen die veel verder gaan dan sectorale maatregelen, en die governance, sociale innovatie, natuurgebaseerde oplossingen en nieuwe businessmodellen integreren in roadmaps voor transformatieve verandering richting volledige klimaatresistentie. Dit is de ambitie van SMARTER (2025–2029) — Systemic Transformation Towards Local and Regional Climate Resilience — een door de EU gefinancierd Horizon Europe-project gecoördineerd door VITO.
Kick-off van het project in Oostende
Het SMARTER-project werd officieel gelanceerd met een driedaags evenement in de kuststad Oostende, België, van 10 tot 12 juni 2025. Meer dan 50 deelnemers van 18 partnerorganisaties uit heel Europa namen hieraan deel. Dit consortium bestaat uit kennispartners, steden en regionale overheden met de gezamenlijke ambitie om systemische oplossingen voor klimaatadaptatie te demonstreren en hun potentieel voor opschaling te testen. Een duidelijk doel van dit kick-off evenement was om meteen diep in de projectaanpak te duiken en een gedeeld begrip van de projectambities te bevorderen. Dat bleek zeer succesvol: het evenement zorgde voor sterke en dynamische discussies tussen de partners en creëerde het momentum om het project een vliegende start te geven.
"SMARTER biedt ons een unieke kans om geïntegreerde oplossingen voor klimaatresistentie te ontwikkelen, met een sterke focus op co-creatie en toepassingen in de praktijk, verspreid over zeer uiteenlopende Europese regio’s.”
– Jean-Luc de Kok, Projectcoördinator & Klimaatonderzoeker, VITO
Vuurtorenwijk als living lab
Een hoogtepunt van het kick-off evenement was het bezoek aan de Vuurtorenwijk in Oostende, een van de demonstratorgebieden van het project. De stad Oostende leidde de partners rond in deze complexe stedelijke wijk, waar uitdagingen zoals hittestress, pluviale overstromingen, zeespiegelstijging, sociale ongelijkheid en ruimtelijke barrières samenkomen. De deelnemers konden ter plekke ervaren dat het aanpakken van deze problemen een systemische uitdaging is — maar ook dat het omarmen van een systemische aanpak kansen biedt voor bredere samenwerking en effectievere oplossingen. Dit inspireerde het consortium om meteen na te denken over hun eigen bijdragen op zeer tastbare en praktische manieren.
Het SMARTER-project
In het licht van toenemende klimaatgevaren werkt SMARTER aan het versterken van klimaataanpassing in Europa via een systemische aanpak, die de verbanden tussen samenleving, natuur en economie erkent. Door experts, stakeholders, beleidsmakers en gemeenschappen uit een netwerk van tien steden en regio’s samen te brengen, ontwikkelt SMARTER tools en test het natuurgebaseerde oplossingen (zoals stedelijke groenvoorzieningen, waterbergingsbekkens en ecologische corridors) die zowel kunnen worden gerepliceerd als aangepast aan verschillende lokale contexten voor aanpassing.
Dit zijn de kerntaken van SMARTER:
-
Samenwerken met lokale gemeenschappen en gemeenten om klimaataanpassingsoplossingen te ontwikkelen
-
Natuurgebaseerde oplossingen prioriteren om klimaatresistentie op te bouwen
-
Kansen voor samenwerking tussen sectoren en regio’s identificeren
-
Toepassen van gebruiksvriendelijke en repliceerbare tools
De stad Oostende fungeert als demonstratiegebied. Vlaanderen dient als replicatiegebied, waar we zullen onderzoeken hoe de ruimtelijke tools van VITO klimaatadaptatieplannen beter kunnen ondersteunen. Het project maakt gebruik van het RuimteModel Vlaanderen (GeoDynamiX), het Klimaatportaal en systeemdynamische modellen om een transformatie naar klimaatresistentie van de stad te stimuleren.
SMARTER wordt gefinancierd door het Horizon Europe-programma van de Europese Commissie (subsidie 101212794) en loopt vier jaar, van 2025 tot 2029. De geslaagde kick-off legde een uitstekende basis voor samenwerking en systemisch denken.
Wil je meer weten over dit project? Bezoek dan onze pas gelanceerde SMARTER-website:
