De Caring Technology Guide: een praktijkgerichte tool voor ethische zorginnovatie
Technologie speelt een steeds grotere rol in de zorgsector, maar het is belangrijk dat innovaties niet alleen slim, maar ook verantwoord en mensgericht zijn. Met de Caring Technology Guide biedt VITO een concrete tool die helpt om zorgtechnologie te evalueren en te ontwikkelen op een ethisch verantwoorde en effectieve manier. De gids is gebaseerd op de acht leidende principes voor zorgzame technologie (8CTP). Dit wetenschappelijk onderbouwde kader werd ontwikkeld en gefinancierd door Fonds Dr. Daniël De Coninck en de Koning Boudewijnstichting, in samenwerking met de academische wereld, de gezondheidszorg, de technologiesector en ethici, en helpt organisaties om technologie te laten aansluiten bij de noden van de eindgebruiker.
De 8CTP vormen de kern van de gids en bieden houvast om te beoordelen in welke mate technologie bijdraagt aan betere zorg en welzijn. Ze richten zich onder andere op het centraal stellen van de eindgebruiker en diens autonomie, het waarborgen van privacy en dataveiligheid, het bevorderen van inclusie en het dichten van de digitale kloof. Daarnaast stimuleren ze samenwerking binnen het zorg- en innovatielandschap en moedigen ze continue kwaliteitsborging en maatschappelijke verankering aan. Door deze principes toe te passen, kunnen technologieontwikkelaars en zorgorganisaties garanderen dat hun innovaties niet alleen technisch performant, maar ook zorgzaam zijn.
In drie stappen
De Caring Technology Guide biedt een gestructureerde en praktijkgerichte aanpak om deze principes in de ontwikkeling en implementatie van technologieën te integreren. De tool begeleidt gebruikers in drie stappen. Eerst helpt ze bij het opstellen van een planning om de 8CTP’s geleidelijk aan te integreren in het ontwikkelproces. Vervolgens evalueert de gebruiker de technologie aan de hand van gerichte vragen en een graduele beoordelingsmethode, waarna de tool een visuele weergave biedt van de resultaten. Tot slot ondersteunt de gids bij het formuleren van concrete actiepunten, waarbij verantwoordelijkheden en deadlines kunnen worden vastgelegd. Hiervoor biedt de tool per principe praktische tips, methodieken en organisaties die verdere begeleiding kunnen bieden.
De tool is niet alleen bedoeld voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën, maar ook voor de evaluatie en verbetering van bestaande innovaties, zodat deze beter aansluiten bij de noden van de zorgsector en de gebruiker. Deze tool werd mee ontwikkeld door Yuza en Thomas More, die meewerkten aan de inhoud en deze hebben deze uitgetest bij de doelgroep.
Met deze gids zet VITO een belangrijke stap in de ondersteuning van ethische zorginnovatie. In de toekomst zal de Caring Technology Guide verder worden verfijnd op basis van feedback van eindgebruikers.
De Caring Technology Guide is gratis toegankelijk via caringtechnology.be/toolbox of rechtstreeks via 8ctp.vito.be.
Visuele weergave van de evaluatie van een technologie op basis van de 8CTP.
De acht principes
- Ondersteun de behoeften en autonomie van gebruikers: Technologie moet de levenskwaliteit verbeteren en mensen in staat stellen hun eigen keuzes te maken.
- Stimuleer participatie door integratie: Creëer een geïntegreerd ecosysteem waarin alle belanghebbenden samenwerken.
- Verkrijg echte geïnformeerde toestemming: Zorg ervoor dat gebruikers volledig geïnformeerd zijn en vrijwillig instemmen met het gebruik van technologie.
- Gebruik gegevens veilig voor persoonlijke gezondheid en openbaar belang: Bescherm de privacy en gebruik gegevens op een verantwoorde manier.
- Verminder digitale en gezondheidsongelijkheden: Zorg ervoor dat technologie toegankelijk is voor iedereen, ongeacht hun achtergrond.
- Creëer participatief bestuur: Betrek alle belanghebbenden bij het ontwikkelen en implementeren van technologie.
- Implementeer kwaliteitsborging en controle: Zorg voor hoge kwaliteitsnormen en voortdurende evaluatie van technologieën.
- Stem innovatie af op bredere maatschappelijke kaders: Zorg ervoor dat technologische innovaties aansluiten bij fundamentele maatschappelijke en ethische principes.
Deze 8 principes zijn onderverdeeld in 24 objectieven, met 3 objectieven per principe, die verder worden toegelicht in de applicatie.
