In een uniek onderzoeksproject werden burgers ingeschakeld om met drones foto’s te nemen van de oevers van de Schelde, waarna AI deze onderzocht op zwerfvuil. Het unieke project, een samenwerking tussen VITO en River Cleanup, was een wereldprimeur en werd ook al gelauwerd.
Waste Watchers kwam tot stand dankzij een projectoproep van amai! Dat programma wil burgers niet alleen informeren over artificiële intelligentie (AI), maar hen ook actief betrekken bij het ontwikkelen van nieuwe AI-toepassingen in Vlaanderen. Onderzoeksprojecten die AI combineren met burgerwetenschap en geselecteerd worden, krijgen financiële steun van de Vlaamse overheid.
VITO klopte aan bij River Cleanup om samen een onderzoeksproject uit de grond te stampen, vertelt onderzoeker en Waste Watchers projectleider Klaas Pauly. “We hadden het idee om het zwerfvuil op de oevers van de Schelde in kaart te brengen met AI. Maar dat is een gigantisch gebied. Als je veel drones kan inzetten die allemaal een klein deeltje van de rivieroever in beeld brengen, kan je al die beelden combineren. Dit project is een unieke kans om het grote publiek te betrekken en technologie in te zetten om bewustzijn te creëren voor een belangrijk maatschappelijk probleem. Wij hebben hier bij VITO de technologische expertise in huis, maar we hebben beperkte ervaring met het engageren van burgers. Daar is River Cleanup dan weer ijzersterk in.”
Efficiënter omgaan met zwerfvuil
Thomas de Groote, oprichter en CEO van River Cleanup: “We geloven heel sterk dat technologie het opruimen van zwerfvuil in en naast rivieren kan versnellen. Op zes jaar tijd zijn we uitgegroeid tot een organisatie met meer dan 200.000 vrijwilligers die actief zijn in 89 verschillende landen. Als we al die helpende handen combineren met technologie kunnen we nog efficiënter en doeltreffender zwerfvuil te lijf gaan. Een project als Waste Watchers sluit perfect aan bij onze missie.”
Waste Watchers verliep in drie fasen. Eerst werd met drones langs de oevers van de Schelde gevlogen. Iedereen die met een drone beelden maakte, kon die opladen op de website van River Cleanup. Daarna werden met behulp van AI de beelden omgezet in een gebruiksvriendelijke (afval)verspreidingskaart. Daarop is gemakkelijk af te lezen hoeveel zwerfvuil er in elke zone aanwezig is. VITO Remote Sensing ontwikkelde beeldverwerkingssoftware om de grote hoeveelheid dronebeelden automatisch te verwerken. Ten slotte gebruikte River Cleanup de AI-analyse om gericht opruimacties te organiseren en vrijwilligers op pad te sturen naar de grootste hotspots.
Zwerfvuil opsporen met de inzet van drones en AI is niet nieuw, het was wereldwijd wel de eerste keer dat daarvoor massaal burgers worden ingeschakeld. Ook op andere domeinen zit burgerwetenschap in de lift. Denk maar aan Curieuzeneuzen, het onderzoeksproject waarbij duizenden burgers mee de luchtvervuiling of de droogte mee in kaart brachten. Door burgers te betrekken bij hun onderzoek kunnen wetenschappers exponentieel veel meer data verzamelen. Dat is ook het idee achter Waste Watchers.
Het project viel alvast in de prijzen: Waste Watchers sleepte in 2023 twee Geospatial Awards in de wacht. De competitie werd georganiseerd door FLAGIS en AM/FM GIS Belux, de prijzen werden uitgereikt tijdens de Trefdag Vlaanderen Digitaal op 26 oktober 2023. Waste Watchers won in de categorie voor het beste professionele project dat is gelanceerd of voltooid in 2022 of 2023, en het ontving ook de publieksprijs.
