Elektrische fietsen zijn 20 tot 50 keer milieuvriendelijker dan elektrische wagens, met een uitstoot van 2 tot 5 gram CO2 per gereden kilometer. Zelfs als je de batterij van je fiets oplaadt met groene stroom kan er CO2-uitstoot zijn in de volledige duurzaamheidsketen, omdat fietsen geproduceerd worden in landen waar de elektriciteitsmix nog niet zo groen is. Elektrische fietsen bevatten ook heel wat zeldzame, waardevolle materialen. Wie duurzaamheid belangrijk vindt, kiest dus best voor een kwalitatieve fiets en gebruikt die zo lang mogelijk. Om stappen richting duurzaamheid te zetten, starten onderzoekscentrum Flanders Make en VITO met een living lab, samen met een consortium* van innovatieve spelers in het Vlaamse e-bike landschap.
De fietsindustrie is er tot nu toe vooral op gericht om zoveel mogelijk nieuwe fietsen te verkopen. Grote buitenlandse leveranciers van fietsonderdelen maken vaak nieuwe versies die doelbewust niet passen bij oudere versies van hun onderdelen. Daarnaast zijn goedkope elektrische fietsen ook moeilijker te herstellen, en zijn de loonkosten in onze regio hoog. Daarom is het vaak goedkoper om een nieuwe elektrische fiets te kopen dan een bestaande fiets te herstellen of te vernieuwen. De fietsindustrie duurzaam maken is dan ook een grote uitdaging. Met dit living lab nemen we de handschoen op. Onze focus ligt daarbij op snelle elektrische fietsen of ‘speedpedelecs’.
“In het living lab ‘CaDaNS’** bouwen we een ecosysteem van bedrijven dat de volledige levenscyclus van duurzame e-bikes en hun componenten ondersteunt. De producent blijft eigenaar van de fiets en we werken abonnementsformules uit waarbij de klant betaalt om altijd een goed werkende en comfortabele e-bike te hebben. Zo wordt bijvoorbeeld de tocht van en naar het werk een energiebezorger in plaats van een energievreter. Hetgeen we hieruit leren kunnen we nadien ook in andere sectoren toepassen, en die informatie delen we dan ook met de brede industrie in Vlaanderen”, licht Klaas Gadeyne, Research Architect van Flanders Make toe.
“Om het volledige groeipotentieel van deze speedpedelecs als duurzaam mobiliteitsmiddel te benutten, willen we meer mensen aan het fietsen krijgen. We leggen daarbij de nadruk op woon-werkverplaatsingen, in België goed voor zo’n 50 miljoen afgelegde kilometer per jaar, waarvan maar 1% met de fiets of te voet afgelegd wordt. Met een degelijke speedpedelec wordt zo’n fietstocht ook haalbaar voor mensen die 30 à 40 kilometer van het werk wonen, en voor de échte enthousiastelingen zelfs meer”, vult Frederik Petré, Project Manager van Flanders Make aan.
VITO zet in dit project de expertise rond circulaire businessmodellen en impactanalyse in om de bedrijfspartners te ondersteunen bij het uitwerken en testen van een circulaire waardeketen voor de speedpedelec. “Zo zullen we onder meer onderzoek doen naar de factoren die bepalen of werkgevers en werknemers open staan voor circulaire ‘Bike-as-a-Service'-modellen, zodat de fiets en abonnementsformule hierop afgestemd kunnen worden”, legt Emma Pals, onderzoeker circulaire businessmodellen bij VITO uit. “Daarnaast maken we gebruik van scenariomodellen om de bedrijven te informeren over de circulariteit en milieu-impact van de waardeketen die ze aan het ontwerpen zijn, zodat ze de duurzaamheid ervan stapsgewijs kunnen verbeteren”, vult Jeroen Gillabel, onderzoeker circulaire economie en digitale innovatie bij VITO, aan.
Om het Bike-as-a-Service-concept in reële omstandigheden te testen betrekken we enkele Antwerpse bedrijven die hiermee een vlotte bereikbaarheid kunnen bieden aan hun medewerkers. Werknemers zijn steeds meer op zoek naar een gezonde work-lifebalans en beoordelen hun werkgever ook op duurzaamheid. Met een duurzame speedpedelec voor de medewerkers hebben bedrijven dus een extra troef in handen in de war for talent en om hun huidige medewerkers aan boord te houden.
* De volgende partners maken deel uit van het consortium:
Flanders Make, Åska Bike, Bebat, Bikebat, Groep INTRO, KU Leuven, o2o Bicycle leasing, Sortbat, VITO.
** CaDaNS staat voor “Circulair, Datagedreven waardeNetwerk rondom Speedpedelecs”
VLAIO is hét aanspreekpunt van de Vlaamse overheid voor alle ondernemers in Vlaanderen. We stimuleren en ondersteunen innovatie en ondernemerschap en dragen bij aan een gunstig ondernemersklimaat. Dit doen we in samenwerking met tal van partners. VLAIO zet volop in op circulair ondernemen. Daarom kreeg dit project VLAIO steun én middelen van het NextGenerationEU fonds van de Europese commissie.
