Het staat in onze missie: VITO wil de transitie naar een duurzame wereld faciliteren en versnellen. De gepatenteerde Carbstone®-technologie zorgt ervoor dat een van de grote struikelblokken in deze transitie – CO2 – op een circulaire manier wordt opgeslagen in bouwmaterialen. Het Limburgse Orbix en bouwmaterialenproducent Masterbloc hebben deze Carbstone®-technologie nu geïndustrialiseerd en de eerste circulaire duurzame binnenmuurstenen zijn een feit.
De grootste uitvindingen ontstaan vaak door toeval. Ook zo met Carbstone. Ruim 18 jaar geleden was VITO betrokken bij een project van Orbix waarbij gekeken werd hoe staalslakken konden worden ingezet als afdeklaag voor stortplaatsen. Daarbij viel het de experten van VITO op dat de staalslakken steenhard werden tijdens versnelde verouderingstesten in een CO2-atmosfeer.
Een ontdekking die meteen ook de grootste aandacht kreeg van R&D-manager Dirk Van Mechelen van Orbix. Hij had immers enige tijd geleden opgemerkt dat de staalslakken hard worden bij natuurlijke veroudering. En ook Orbix was tot de conclusie gekomen dat deze verharding werd veroorzaakt door de beperkte aanwezigheid van CO2 in de atmosfeer.
Bouwstenen van CO2
“Ik zag daar meteen een opportuniteit in”, vertelt Serge Celis, CEO van Orbix. “Een chemicus wist me te vertellen dat de oorzaak lag in de carbonatatie van bepaalde bestanddelen van de staalslakken. Dus nam ik zo’n CO2-fles die ook in drankgelegenheden wordt gebruikt aan de tap en keek wat er gebeurde als ik die door die restfracties stuurde.”
De experts van VITO waren net zo gefascineerd door dit proces als Serge Celis en ze besloten om de reactie van CO2 met metaalslakken doelgericht in te zetten bij de productie van een bouwsteen. ”Meer was er niet nodig om mijnheer Celis over de streep te trekken. Hij is niet alleen een gedreven ondernemer, maar ook een man die meteen de opportuniteiten zag van dit proces”, vertelt Mieke Quaghebeur, die voor VITO het onderzoek leidde. “Het was het begin van een mooie samenwerking.”
Twee keer winst
“Het is inderdaad fantastisch om met VITO samen te werken”, verkondigde Serge Celis op de persconferentie waar de bouwstenen werden voorgesteld. Die samenwerking resulteerde in 2011 in de gepatenteerde Carbstone-technologie. “We gebruiken de staalslakken als basis”, legt Mieke Quaghebeur uit. “We combineren de staalslakken met CO2 waardoor er een reactie plaatsvindt tussen bepaalde mineralen in de staalslakken en de CO2. Het resultaat is de vorming van een soort ‘lijm’ dat zorgt voor de sterkteontwikkeling en het uitharden van de stenen. De staalslakken leggen als het ware de CO2 vast. Deze duurzame technologie heeft bovendien het bijzondere neveneffect dat we geen cement meer moeten gebruiken. Cement is op dit ogenblik verantwoordelijk voor zo’n 10 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Er is dus twee keer winst: we gebruiken CO2 om de Carbstone te maken en we vermijden de uitstoot van CO2 bij productie en gebruik van cement.”
“Deze Carbstone-technologie maakt het bovendien mogelijk om tal van CO2-negatieve én circulaire bouwmaterialen te maken, van tegels over klinkers, dakpannen, gevelstenen en bouwblokken. Nu we dit op industriële schaal kunnen maken, bouwen we klimaatbewust, circulair en duurzamer, want de stenen zijn perfect recycleerbaar.”
CO2 moet beperkt worden in het hele proces
Toch blijft Serge Celis erg realistisch. “Met het maken van deze stenen, creëren we een negatieve voetafdruk: we nemen meer CO2 op dan we verbruiken. Maar dat kan alleen als we ervoor zorgen dat er in het hele productieproces van staalslak tot steen niet méér CO2 wordt verbruikt door bijvoorbeeld transport en logistiek. Daarom pleit ik voor een soort hub in het Genkse waar alle betrokken bedrijven dicht bij elkaar staan…”
Dat ook de overheid in deze technologie gelooft, bewijst de renovatie van het kantoorgebouw van Cofinimmo in Mechelen, waar ook OVAM gevestigd is. Dat wordt door de Mechelse Bouwgroep Vanhout met circulaire bouwblokken opgetrokken.
Bouwsector wil deel van de oplossing zijn
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir is alvast helemaal gewonnen voor dit procedé. “De bouwsector is verantwoordelijk voor 40 procent van de CO2-uitstoot”, zegt ze. “Het is dus niet te verwonderen dat de Vlaamse overheid vooral in de richting van de bouwbedrijven kijkt om te zoeken naar partners om onze uitstoot terug te dringen. Het valt ons overigens op dat de bouwsector steeds meer zelf een deel van de oplossing wil worden. Grensverleggende bedrijven zoals Orbix en Masterbloc tekenen de krijtlijnen voor de toekomst uit. Technologie en ontwikkeling zijn daarbij cruciaal. Het is dan ook goed dat de expertise van VITO hierbij kan ingezet worden. Zij wijzen ons de weg naar een klimaatvriendelijkere bouwsector en een leefbaar Vlaanderen.”
De klimaatkamer in de Masterbloc-vestiging van Maasmechelen is goed voor een productie van zo’n 70 ton CO2-gebonden bouwblokken per dag of 15.000 ton op jaarbasis. “Maar dit is slechts één klimaatkamer. We willen dan ook snel bijkomende klimaatkamers bouwen om deze technologie zo breed mogelijk uit te dragen.”
Daarbij kijken de producenten ook naar afnemers in het buitenland.
