Een knalblauwe lucht – dat is wanneer de afdeling Remote Sensing op volle toeren draait. De zomer is dan ook een drukke periode voor het APEX team. APEX is een hyperspectrale camera waarmee beelden gemaakt worden van verschillende gebieden in Europa. Vier collega’s staan heel de zomer paraat om alle vluchtcampagnes in goede banen te leiden. Bart Bomans coördineert de metingen en stelt samen met alle betrokken partijen de vluchtplannen op. Johan Mijnendonkx is één van de drie APEX operatoren die overal in Europa meevliegen om ervoor te zorgen dat de nodige beelden verzameld worden.
Bart Bomans was in 2010 al betrokken bij de ontwikkeling en de bouw van de hyperspectrale camera. APEX staat voor Airborn Prism Experiment. “Het is een uniek toestel ontwikkeld door een Zwitsers-Belgisch consortium in opdracht van ESA, waarmee we vanuit een vliegtuig spectrale analyse doen van het zonlicht dat door de aarde weerkaatst wordt. Het signaal bevat enorm veel informatie over een hele reeks fenomenen zoals de groei en de gezondheid van vegetatie, luchtvervuiling en waterkwaliteit.”
Knalblauwe lucht
Bart is zelf jarenlang als operator meegegaan met het vliegtuig maar houdt zich tegenwoordig voornamelijk bezig met de coördinatie. “We hebben klanten van in Litouwen tot in Zuid-Spanje. Mijn job is om hun vragen te verzamelen en de metingen te plannen. Er zijn een hele reeks factoren die moeten samenvallen om een succesvolle vlucht te hebben. Het instrument heeft een knalblauwe lucht nodig. Voor de planning zijn we dus sterk afhankelijk van de weersvoorspelling. Maar er komt ook heel wat kijken bij het opstellen van de vluchtplannen, bijvoorbeeld wanneer er over militaire zones gevlogen moet worden. Bij heel wat metingen zijn onze klanten ondertussen zelf ook in het veld actief om metingen op de grond te doen. Mijn taak is om met alle actoren te overleggen en de nodige afspraken te maken zodat de juiste data verzameld kunnen worden.”
Reistas staat continu klaar
Voor de operatoren die meevliegen, zoals Johan Mijnendonckx, betekent het dat de reistas tijdens de zomermaanden continu klaar staat. “Omdat we afhankelijk zijn van het weer kunnen de metingen niet altijd op voorhand gepland worden. Vaak weten we ’s morgens niet waar we de volgende nacht zullen slapen. Het gebeurt wel vaker dat we ’s avonds om elf uur nog ergens een hotel moeten zoeken. Een goede verstandhouding met de collega’s is heel belangrijk want we brengen heel veel uren met elkaar door. Je moet er natuurlijk ook van houden om flexibel te zijn, een voorwaarde in deze job."
Werken met zuurstofmasker
Voor het uitvoeren van de metingen wordt een speciaal vliegtuig gebruikt met in de onderkant een luik waarboven het meettoestel gemonteerd wordt. Het is aan de operatoren om het instrument tijdens de vlucht te bedienen en te controleren. Verder coördineren ze met de piloten waar en hoe er gevlogen wordt. De operatoren zitten dus in een soort open laadruim van het vliegtuig en dat maakt de job nog eens extra speciaal.
Johan: “Vanaf 3000 meter hoogte moeten we een zuurstofmasker dragen. Soms wordt er zelfs op 7000 meter hoogte gevlogen. Op zulke hoogtes zouden we het bewustzijn verliezen zonder zuurstofvoorziening. Daarom krijgen we een speciale training om de symptomen van hoogteziekte te herkennen. We zijn ook altijd met twee in een vliegtuig, zodat we elkaar kunnen helpen als er iets mis zou gaan. Dat maakt de samenwerking met de collega’s wel extra speciaal.”
Grondige voorbereiding
Dat klinkt allemaal heel avontuurlijk maar het succes van meetcampagnes is hoofdzakelijk terug te brengen tot een zeer grondige voorbereiding. Bart Bomans: “De tracks die gevlogen worden, de hoogte en de instellingen van het toestel – dat wordt vooraf allemaal tot in detail vastgelegd. De meetresultaten zijn gigabytes aan data die we nadien verwerken. Eerst moeten de ruwe data gecorrigeerd worden. Daarna kunnen onderzoekers aan de slag om de resultaten te interpreteren.”
Voor Bart is de veelzijdigheid van de job een van de grote pluspunten. “Er zijn heel wat technische en wetenschappelijke aspecten aan de metingen, maar er komen ook heel wat praktische zaken bij kijken zoals het overleg met de klanten, het opvolgen van de weersvoorspellingen en de coördinatie met de luchtverkeersleiding en betrokken overheidsdiensten. Geen enkele dag is hier hetzelfde als de vorige en soms loopt het allemaal anders dan gepland. Toch slagen we er altijd in om de verhoopte resultaten op te leveren. Heel wat klanten kwamen daarom al meerdere keren terug – een teken van tevredenheid.”
