“Met 1 ha hennep isoleer je elk jaar een woning”

“De voordelen voor Vlaanderen om op deze manier te bouwen zijn groot. Zo worden bio-circulaire materialen lokaal gekweekt en geproduceerd, wat onze afhankelijkheid van de buitenlandse aanvoer van grondstoffen vermindert. Deze materialen kunnen typisch ook makkelijk hergebruikt of gerecycleerd worden, wat ze dus een hoge waarde geeft. Daarnaast biedt bio-circulair bouwen ons de mogelijkheid om CO₂ op te slaan bij de productie van bouwmaterialen in plaats van uit te stoten. De klimaatwinst is dus groot”, zegt Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen
 

Schoon, hernieuwbaar, lokaal en verlost van wereldwijde spanningen

Bekende voorbeelden van biogebaseerde materialen zijn hout, CLT, hennepplaten, vlas, stro, papiervlokken, houtwol, cellulose en kurk. Allemaal materialen die de aarde niet uitputten, maar een natuurlijke oorsprong hebben en steeds opnieuw geteeld of gekweekt kunnen worden. In plaats van gebouwen die CO₂ uitstoten, creëren we op die manier een enorme opslagplaats voor CO₂. Zo is kalkhennep veelbelovend voor bouw en isolatie. Het isoleert, reguleert de luchtvochtigheid en leidt tot een aangenaam binnenklimaat. Kijk bijvoorbeeld naar de bewaarboxen van het Mechels onroerenderfgoeddepot – vol kunstwerken en fragiele documenten - die uit kalkhennep-panelen bestaan.  

“Bij het telen van hennep haal je een enorme hoeveelheid CO₂ uit de lucht, zo’n 10 keer meer dan wat bomen kunnen, terwijl het snel en in hoge dichtheden groeit. Maar ook haalt het grote hoeveelheden PFAS en PFOS uit de grond, waardoor het een krachtige saneringsoplossing biedt”, zegt Elena Doms, CEO van +EARTH+. “Om een modale woning te isoleren is 1 ha hennep nodig. Elk jaar opnieuw kan de lokale hennepproductie makkelijk zorgen voor de isolatie van meer dan 10.000 woningen. Dat vergt 10.000 ha landbouwgrond en biedt de boeren een nieuw en alternatief verdienmodel.”, voegt Doms eraan toe.  

Voor de sector bieden bio-circulaire materialen en concepten niet alleen de kansen om de ecologische voetafdruk drastisch te verlagen, maar ook om verder te moderniseren en industrialiseren. Want het gebruik van die producten sluit goed aan bij modulaire prefab bouwmethodes.  
 

Lanceringsmoment

Om van bio-circulair en duurzaam bouwen de normaalste zaak van de wereld te maken, dienen we een lokaal ecosysteem op poten te zetten waarin alle schakels samenwerken: van landbouwer tot producent en van bouwheer tot architect en aannemer met een focus op innovatie. Om die transitie te versnellen, lanceerde Embuild Vlaanderen op 21 maart in Genk zijn Charter Bio-circulair Bouwen samen met de eerste honderd ondertekenaars. LABIOMISTA is de uitgelezen plek, gecreëerd door kunstenaar Koen Vanmechelen, waar duurzaamheid, biodiversiteit en innovatie samensmelten. Recentelijk opende er Future Garden. Dat is een innovatief complex gebouwd in CLT dat dienst doet als tapirverblijf en laboratoriumruimte. “Met LABIOMISTA bouwen we aan een plek waar kunst, wetenschap, filosofie en ‘boerenverstand’ samenkomen om een nieuwe generatie te inspireren in de zoektocht naar de creatie van een meer duurzame samenleving”, Koen Vanmechelen. 

Inge Neven, CEO van VITO: “Europa streeft naar klimaatneutraliteit tegen 2050 en wil dé referentie worden op het vlak van duurzaam bouwen. Wij zijn ervan overtuigd dat bio-circulair bouwen één van de strategieën is om deze transitie waar te maken. Bij VITO zijn we vastberaden om een sleutelrol te spelen in deze transitie. Dit charter sluit zeer mooi aan bij onze missie en visie op het vlak van duurzaamheid, en daarom ondertekenen wij het met volle overtuiging.”   

Minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns, zet de lancering van het charter kracht bij en deelt zijn visie. "De transitie naar een circulaire en klimaatvriendelijke economie biedt enorme kansen voor innovatie en economische groei. Dit charter draagt bij aan die omschakeling door in te zetten op duurzamere bouwmaterialen en slimmere productiemethoden. Het stimuleert nieuwe afzetmogelijkheden voor landbouwers en zorgt ervoor dat bouwmaterialen niet alleen ecologisch verantwoord zijn, maar ook bijdragen aan langdurige koolstofopslag. Daarnaast helpt het bij de sanering van vervuilde gronden via fytoremediërende teelten zoals hennep. Deze gewassen vereisen minder meststoffen, pesticiden en water, wat een win-win is voor zowel landbouw als milieu. Een toekomstgerichte bouwsector moet inzetten op hernieuwbare, bio-gebaseerde materialen en efficiënter grondstoffengebruik, en dit charter is een stap in de juiste richting", aldus minister Brouns.   
 

2030 als eerste mijlpaal

De ondertekenaars van het nieuwe charter willen binnen de vijf jaar concrete resultaten behalen: 

• Tegen 2030 moet 20% van de materiaalkeuzes in nieuwbouwprojecten bio-circulair zijn.
• Renovaties dienen hoofdzakelijk uitgevoerd te worden met bio-circulaire materialen.
• Tegen 2050 streeft Vlaanderen naar een klimaatneutrale bouwsector waarin bio-circulaire materialen de norm zijn. 

“Om die scherpe deadline te halen, heeft de sector een duw in de rug nodig. Dat gaat niet alleen om meer premies en budget voor onderzoek en kennisontwikkeling, maar ook om meer opleidingen rond plaatsingstechnieken en om een snelle certificering van nieuwe bio-circulaire producten. Uit een recente enquête bij 100 bouwbedrijven blijkt dat de helft al ervaring heeft met biogebaseerde materialen zoals hennep, kurk en leem. 80% wil er nu al mee aan de slag gaan en een gerichte opleiding volgen”, aldus Deiteren.