Met Circular South wordt Antwerpen Europese proeftuin voor circulaire economie

Het Urban Innovative Actions fonds van de Europese Commissie koos Circular South uit 206 projectvoorstellen. De lancering vond plaats op de wijk Nieuw zuid, die intensief wordt betrokken tijdens het project.​ 

Circular south bundelt een reeks wijkgebonden experimentele initiatieven die de circulaire economie in de stedelijke praktijk wil brengen. Bewustmaking en het inspireren van bewoners tot circulair gedrag staan centraal. De duurzaamste wijk van Antwerpen, Nieuw Zuid, zal hierbij een hoofdrol spelen. 

Bij circulaire economie is de levenscyclus van grondstof tot afgewerkt product niet eindig, maar circulair. Dit wil zeggen dat zoveel mogelijk wordt ingezet op hergebruik van grondstoffen en eindproducten.

Innoveren samen met bewoners Nieuw Zuid

Gedurende drie jaar zullen de bewoners van Nieuw Zuid intensief betrokken worden bij het creëren van een circulaire dynamiek in de nieuwste wijk van Antwerpen. De bewoners kunnen straks online bekijken wat hun energie- en waterverbruik is en hoe ze de sorteerstraatjes gebruiken. Ze worden uitgenodigd om mee te doen aan wedstrijden rond het inleveren van statiegeldflessen, worden uitgedaagd om 100 dagen te leven zonder afval te produceren en worden aangemoedigd samen te composteren in de wijk. Verder zullen er ook experimenten zijn om het gedrag van de bewoners af te stemmen op de actuele beschikbaarheid van natuurlijke bronnen. Zo is het op dagen met veel zon en wind bijvoorbeeld in het collectieve belang dat er zo veel mogelijk elektriciteit overdag verbruikt wordt. Op zo’n moment zullen de bewoners dan een bericht ontvangen met de suggestie om de wasmachine te laten draaien. Wie hierop ingaat, zal een beloning ontvangen via een online-toepassing waarmee opnieuw circulaire producten of diensten kunnen aangeschaft worden.

“Nieuw Zuid ontpopt zich tot de wijk van de toekomst en daarin past ook het slim omgaan met afval en een vermindering ervan. Om dit voor iedere bewoner toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken, zal slimme technologie een belangrijke rol spelen. Met een project als dit werken we in Antwerpen aan de vermindering van de afvalberg mét een toekomstgerichte blik”, vertelt schepen voor stads- en buurtonderhoud Caroline Bastiaens.

Samenwerking met Kringwinkel voor Community gebouw

De stad co-investeert ook samen met Kringwinkel in een Community gebouw. Naast een ontmoetingsplek worden hier allerlei services aangeboden die te maken hebben met herstellen en hergebruik, zo kunnen bewoners er gereedschap of spullen voor een feestje lenen. Er zijn ook ontwerpers aanwezig die van oude spullen weer mooie nieuwe ontwerpen maken. Daarnaast kunnen de bewoners zelf, met hun kinderen of vrienden, samen dingen maken, repareren of ontwerpen. Ook scholen worden uitgenodigd om samen iets te repareren of te ontwerpen van oude materialen.

Urban Innovative Actions fonds

Het Urban Innovative Actions fonds is een Europees initiatief dat projecten in verschillende Europese steden ondersteunt. Stedelijke gebieden worden vaker geconfronteerd met complexe uitdagingen waardoor ze verder moeten kijken dan traditionele beleidsvormen. UIA creëert middelen om stedelijke uitdagingen te onderzoeken, innovatieve oplossingen te vinden en te zien hoe deze in de praktijk werken en reageren op de complexiteit van het echte leven. Het gaat dan vooral om thema’s als werkgelegenheid, migratie, demografie, water en bodemvervuiling.

“Het slagen van het project hangt af van het engagement van de bewoners”, verduidelijkt schepen voor leefmilieu Nabilla Ait Daoud. “De bewoners worden dan ook nauw betrokken bij het project zelf. Want het gaat om een manier om een bepaalde ingesteldheid aan te wakkeren en te stimuleren. Een duurzaam bewustzijn met voordelen voor iedereen. Zo zullen de bewoners hun energiefactuur zien slinken, maar net zo goed beloond worden voor het afval dat ze besparen. Heel wat van de activiteiten in het project, zoals de activiteiten in de Kringwinkel, zullen echter open staan voor alle inwoners van de stad die willen bijdragen aan de circulaire economie”, stelt schepen Ait Daoud.

Antwerp Circular South heeft een budget van 6.224.049 euro, waarvan de partners 20% zelf financieren. Het Urban Innovative Actions fonds van de Europese Commissie investeert dus 5 miljoen euro in het Antwerpse project.

Partners van Circular South

De stad Antwerpen werkt samen met verschillende partners om deze ambities voor Circular South te realiseren. Samen ontwikkelen ze nieuwe technologieën om de bewoners zo goed mogelijk te begeleiden. EnergieID zal de website maken waarin alle informatie over het gebruik van energie, water en afval/materialen wordt getoond. iMec zal bewoners uitnodigen om hun energie, water en ´afval/materialen´ slimmer te gebruiken door hen voorstellen te sturen op een juist moment. Digipolis zorgt dat het onlineplatform, waar de mensen hun eigen gebruik actueel kunnen bekijken, wordt gekoppeld aan het A-profiel van de stad. Ecopower richt in samenwerking met EnergyVille en de bewoners een duurzame energie-coöperatie op. Hiervoor zal er een grote duurzame installatie op en in diverse gebouwen worden geplaatst die de energie voorziet.

Een niet te vergeten partner is de bewoner. De bewoners geven het project immers vorm. Ervaringsdeskundige Pantopicon leidt alles in goede banen: “Via slimme technologie mensen inzicht geven in hun gedrag is één ding, hun gedrag ermee bijsturen een ander. Toch is dit één van de ambities van Circular South: de gemeenschap van gebruikers van de buurt mee vorm laten geven aan de manier waarop nieuwe technologieën hen kunnen ‘nudgen’ of prikkelen om duurzamer met materialen, energie en water om te gaan.”