Als Europa en haar lidstaten hun ambitie om in 2050 het eerste klimaatneutrale continent te worden, willen waarmaken, dan kan een sectoroverschrijdende, vectoroverschrijdende en grensoverschrijdende aanpak in de vorm van een internationale samenwerking niet ontbreken.
Daarom besloten de onderzoeksinstituten TNO (Nederland), DECHEMA (Duitsland) en VITO/EnergyVille (België) verder te bouwen op hun bestaande actieve samenwerking – gebaseerd op verschillende nationaal gefinancierde onderzoeksprojecten – om van daaruit de basis te leggen voor een internationaal grensoverschrijdend kennisplatform.
Als gevolg werd een 'memorandum of understanding' ondertekend dat het startschot geeft voor een publiek-privaat kennisplatform rond trilaterale industriële koolstofneutraliteit. Het platform heeft als specifiek doel internationale samenwerking tussen belanghebbenden uit de industrie, overheden, regulatoren en eigenaars of beheerders van infrastructuuractiva te bevorderen, en de overgang naar industriële koolstofneutraliteit in de trilaterale regio te vergemakkelijken.
In de komende decennia zal de ambitie om in 2050 het eerste klimaatneutrale continent te worden ongetwijfeld een van de meest cruciale uitdagingen voor Europa en haar lidstaten zijn. En hoewel het uiteindelijke doel glashelder is, kan en zal de reis naar netto nul koolstofemissies niet onopgemerkt voorbij gaan: die zal sectoroverschrijdend zijn – en daarmee gevolgen hebben voor alle lagen van de samenleving, vectoroverschrijdend zijn – en daarmee alle energie- en industriële grondstofstromen beïnvloeden, en grensoverschrijdend zijn – waardoor internationale samenwerking essentieel is.
Noordwest-Europa – en in het bijzonder Antwerpen, Rotterdam en het Rijn-Ruhrgebied (de zogenaamde ARRRA-cluster) – is een van de grootste wereldwijde hotspots voor energie-intensieve industrieën en internationale logistiek, o.a. voor zeevaart, luchtvaart en langeafstandstransport over de weg. De regio beschikt over een goed geïmplementeerde brandstof-, grondstof- en elektriciteitsinfrastructuur die de landsgrenzen overschrijdt, en die verschillende industriële clusters bedient. Desalniettemin zijn de mogelijkheden om de bestaande energie-infrastructuur te hergebruiken, en de behoefte aan nieuwe infrastructuur, vanuit een cross-vector oogpunt onduidelijk. En deze onzekerheid neemt zelfs nog toe vanuit een sectoroverschrijdend en grensoverschrijdend oogpunt, zeker als we kijken naar het gebruik van – en potentiële synergieën voor – energieflexibiliteit, opslag en andere behoeften die gepaard gaan met de overgang naar een koolstofarme Europese economie.
Daarom is een vorm van internationale grensoverschrijdende samenwerking essentieel om zicht te krijgen op zowel industriële sectoroverschrijdende opportuniteiten en hindernissen, als toekomstige grensoverschrijdende infrastructuurbehoeften. Een dergelijke samenwerking kan bovendien synergieën in de voorziening en het transport van energie en grondstoffen binnen de energietransitie in kaart brengen
In de afgelopen 2 jaar hebben de onderzoeksinstituten TNO (Nederland), DECHEMA (Duitsland) en VITO/EnergyVille (België) – in het kader van verschillende nationaal gefinancierde onderzoeksprojecten – al een actieve samenwerking tot stand gebracht.
Daarom hebben ze nu, met het oog op bovenstaande ambities en met het uitgangspunt dat zijzelf en hun respectievelijke industriële partners een gemeenschappelijke behoefte aan internationale samenwerking kennen, besloten om verder te bouwen op de bestaande samenwerking en zo de basis te leggen voor een internationaal grensoverschrijdend kennisplatform.
Met dat gemeenschappelijk doel voor ogen, werd een 'memorandum of understanding' ondertekend dat het startschot geeft voor een publiek-privaat kennisplatform rond trilaterale industriële koolstofneutraliteit. Met als doel internationale samenwerking te bevorderen, zal er zo samengewerkt worden met belanghebbenden uit de industrie, overheden, regulatoren en eigenaars of beheerders van infrastructuuractiva, om zo trajecten naar grensoverschrijdende koolstofneutraliteit te aligneren alsook een basis te leggen voor collectieve actie. Verder zal een actieve uitwisseling en afstemming van data en methodologieën om standaardisatie te bevorderen gefaciliteerd worden, en grensoverschrijdende projecten met een focus op industriële koolstofneutraliteit in de trilaterale regio vergemakkelijkt worden.
Key Takeaway
Bent u een belanghebbende uit de industrie, overheid, regulator of eigenaar/beheerder van infrastructuuractiva?
Wil u dieper ingaan op de grensoverschrijdende implicaties van industriële koolstofneutraliteit?
Of wil u deelnemen aan een van onze open kennisuitwisselings- en netwerkevenementen? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. De contactpersonen van de platformpartners zullen u graag helpen.
Platform partners en projecten
- TNO: HY3+
De Nederlandse overheid financierde dit HY3+-project , dat zich richt op grensoverschrijdende infrastructuur voor energietransport – inclusief waterstof en CO2 – tussen Nederland, het Duitse Noordrijn-Westfalen en België. Het project ondersteunt infrastructuurinvesteringsprojecten die in Nederland in ontwikkeling zijn om bestaande of nieuwe energie-infrastructuur voor het transport van waterstof en CO2 aan te passen of te bouwen. Deze infrastructuren zullen industriële clusters ondersteunen om hun fabrieken en faciliteiten koolstofarm te maken. HY3+ wordt gecoördineerd door TNO en is de opvolger van HY3 – een samenwerkingsproject met FZ Julich en DENA in Duitsland.
Contactpersoon: Dr. Martijn De Graaff (martijn.degraaff@tno.nl)
- DECHEMA: TransHyDE
De Duitse overheid heeft verschillende grote projecten – Leitprojekte – op het gebied van waterstof gefinancierd, met een financieringsperiode van 4 jaar, beginnend in april 2021. Dit TransHyDE-project omvat meer dan 60 academische en industriële partners en onderzoekt transportmogelijkheden voor groene waterstof. Het subproject – TransHyDE-Sys – wordt gecoördineerd door DECHEMA en zal de industriële vraag naar waterstof en de interactie van bestaande en toekomstige energie-infrastructuren in Duitsland en Europa onder de loep nemen om de bevoorrading veilig te stellen en de industriële transformatie naar broeikasgasneutrale processen te vergemakkelijken.
Contactpersoon: Dr. Florian Ausfelder (florian.ausfelder@dechema.de)
- VITO/EnergyVille: TRILATE
De federale regering in België financierde het energietransitiefondsproject TRILATE, dat het vervoer van energie en grondstoffen naar industriële sites onderzoekt om de transitie naar klimaatneutraliteit mogelijk te maken. Het project is gestart in oktober 2021 en duurt 4 jaar. VITO/EnergyVille zal – in samenwerking met ULiège, UGent, KU Leuven, Elia en Fluxys – modellen ontwikkelen die nodig zijn om volgende vraag te beantwoorden: “Welke investeringen in energietransportinfrastructuur zijn nodig om een kostenefficiënte en betrouwbare transformatie naar een toekomstige klimaatneutrale energie-intensieve industrie mogelijk te maken? Het project zoomt in op het transport van elektriciteit en moleculen in de vorm van H2, CO2 en CH4 – zowel binnen België als grensoverschrijdend. Als zodanig zal het consortium regelmatig in interactie treden met de industriële adviesraad van en participanten uit the Port ofn Antwerp, North Sea Port, Benelux Business Roundtable, European Network of Transmission System Operators for Electricity (ENTSO-E), INEOS, Luminus, Hamon & Cie en 3B-het glasvezelbedrijf.
Contactpersoon: Pieter Lodewijks (Pieter.Lodewijks@vito.be)
