De coronacrisis heeft lelijk huis gehouden in onze economie. Maar liefst 98 % van de reguliere bedrijven hebben ernstige problemen ondervonden. Dat blijkt uit een enquête van Vlaanderen Circulair en het kenniscentrum VITO. Anders is het met de circulaire bedrijven. Twee op de drie circulaire bedrijven (66%) stellen dat zij tijdens de coronacrisis niet zijn gehinderd door tekorten. Circulaire economie blijkt tijdens onverwachte crisissen een doeltreffend vaccin te zijn.
Mol, 6 juli 2020 - Meer dan 540 bedrijven en organisaties hebben in mei en juni de enquête van Vlaanderen Circulair en VITO ingevuld. Daarin werd gepeild hoe bedrijven, overheden en non-profit kijken naar de afgelopen maanden, de toekomst en de rol die in de relance is weggelegd voor de circulaire economie. De resultaten van de enquête werden tijdens het VITO Connect rondetafeldebat voorgelegd aan experts van essenscia, Agoria, Bond Beter Leefmilieu, VITO en Vlaanderen Circulair.
Vlaanderen ziet de opportuniteiten van circulaire economie
Er is duidelijk een draagvlak voor circulaire economie in Vlaanderen. Bedrijven, instellingen en non-profit zijn er zich van bewust dat circulaire economie niet alleen een gunstig effect heeft op het milieu en het klimaat, maar bevestigen ook dat circulaire strategieën nieuwe tewerkstellingskansen creëren en onze economie minder afhankelijk maken van de (onzekere) import van grondstoffen.
Circulaire bedrijven doen het beter in de coronacrisis
Welke tekorten hebben bedrijven zelf ervaren tijdens de coronacrisis? Het gaat voornamelijk over tekorten aan grondstoffen, onderdelen, een verminderde vraag van klanten en moeilijkheden bij het vinden van financiering.
Twee op de drie bedrijven die een meer circulaire strategie toepassen, antwoordden daarop in de enquête dat zij geen tekorten hebben ervaren. Bij de andere groep bedrijven bleek maar liefst 98% geconfronteerd te zijn met tekorten.
Circulaire bedrijven die minder tekorten ervaarden, blijken vooral in te zetten op lokale toevoerketens en verminderd materiaalgebruik om hun producten en diensten te vervaardigen en tot bij de klant te brengen
Circulair = veerkrachtig
De centrale succesfactoren van een circulaire economie blijken ook de succesfactoren die een bedrijf beter bestand maken tegen schokken: lokaal en geconnecteerd zaken doen, creativiteit en samenwerking.
1. Hernieuwde aandacht voor lokaal en geconnecteerd zaken doen: 90 procent van de respondenten stelt dat de circulaire economie ons minder afhankelijk maakt van de (onzekere) import van grondstoffen. Hergebruiken van grondstoffen die we hier (in Vlaanderen en bij uitbreiding Europa) hebben, ook wel urban mining genoemd, is de kern van circulaire economie.
“We moeten de balans maken tussen lokaal en internationaal. Circulaire economie focust op wat we lokaal hebben aan materialen, goederen en capaciteiten. Maar het zal ook maar werken als we dat kunnen inzetten in een internationaal samenwerkingskader.”
Karl Vrancken, VITO
2. Creativiteit: innovatie is cruciaal en is niet beperkt tot het technologische. 8 op de 10 respondenten gelooft dat in de komende vijf jaar dergelijke circulaire businessmodellen aan belang zullen winnen.
"Opvallend veel bedrijven kwamen tijdens de lockdown bij ons terecht: ze grepen de pauze aan om hun businessmodel te herdenken.”
Brigitte Mouligneau, Vlaanderen Circulair
3. Samenwerking: 87% van de respondenten is overtuigd dat circulaire economie tot meer samenwerking tussen bedrijven leidt.
“Ik heb veel interessante samenwerkingen zien ontstaan. Bijvoorbeeld tussen voedingsbedrijven die alcohol leveren aan de farma of chemie om hier in België een handgel-productie op te starten. [...] Ik hoop dat dat soort samenwerkingen in onze economie blijvend zullen zijn.”
Frank Beckx, essenscia Vlaanderen
Conclusie: duurzaamheid en veerkracht gaan samen
De conclusies van de enquête en de rondetafelgesprekken hebben vooral aangetoond dat duurzaamheid en veerkracht haast onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Karl Vrancken (VITO): “We wilden met dit project de relatie onderzoeken tussen circulaire economie enerzijds en de prestaties van bedrijven in een plotse crisis, hun veerkracht, anderzijds. Als duurzaamheid ons langetermijndoel is, is circulaire economie een middel om dat doel te bereiken. We zijn echter niets met een circulaire economie als alle circulaire initiatieven bij de minste kink in de kabel over de kop gaan. Onze weg naar duurzaamheid is liefst economisch robuust. Daarom is het hoopgevend om te zien dat bedrijven die meer circulaire strategieën toepassen, ook minder tekorten ervaren en meer veerkracht rapporteren.”
Brigitte Mouligneau (Vlaanderen Circulair): “We leren uit deze enquête en de rondetafel dat er nog meer nood is aan een eenduidig en stimulerend beleidskader, ondersteuning en overheidsinvestering in de circulaire economie.”
Wenst u meer te weten over de enquête of de rondetafel?
VITO Connect Circulaire Economie: vito.be/nl/circulaire-economie
www.vlaanderen-circulair.be/veerkracht
Contact
Karl Vrancken, Onderzoeksleider Duurzame Materialen, VITO | 0479 979 041
Brigitte Mouligneau, Transitiemanager Circulaire Economie, Vlaanderen Circulair/OVAM | 0499 949 229
