Het belooft weer een warm lang weekend te worden. Het uitzonderlijk warme weer dat we de afgelopen jaren in België konden noteren, heeft echter gevolgen. De klimaatverandering zal een belangrijk effect hebben op onze gezondheid. Zo rukt de tijgermug op, verschuift het pollenseizoen, worden we geconfronteerd met kort op elkaar volgende hittegolven en mogen we ons verwachten aan aandoeningen die tot nog toe voorbehouden waren voor tropische gebieden. VITO heeft, in het kader van het Copernicus Programma en in samenwerking met het Zoerselse softwarebedrijf Avia-GIS, een instrument ontwikkeld dat toont hoe toekomstige weerbeelden in Europa bijvoorbeeld de expansie van de tijgermug in de hand werken.
Mol, 20 mei 2020 - Een beetje zon doet deugd. Maar een continue weersverschuiving waarbij Europa steeds warmer en droger wordt, houdt ook een bedreiging in voor onze gezondheid. Als Europa opwarmt en de temperaturen tijdens de zomer een gemiddelde van 20 tot 25 graden Celsius bereiken en in januari niet onder 3 graden duiken, dan mogen we ons aan een invasie van tijgermuggen verwachten.
De tijgermug (Aedes Albopictus) komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië, maar vinden we nu ook al in Spanje, Italië en Frankrijk. Het is een agressief beestje dat ook overdag steekt. Het laat niet alleen pijnlijke beten achter, maar is ook de verspreider van West-Nijlkoorts, chikungunya, dengue (knokkelkoorts) en gele koorts. Elk jaar zien we steeds meer tijgermuggen in onze regio’s. Zij komen ons land binnen via goederen vanuit het zuiden. Om te overleven hebben ze enkel kleine plasjes stilstaand water en een leefbare temperatuur nodig. Door de stijgende temperatuur in ons land verwachten experts dat deze mug binnenkort ook in onze regio’s kan overleven en hier mensen zal kunnen besmetten. Burgers en gezondheidsdiensten moeten er zich bewust van zijn dat dit soort VBD infecties (vector borne diseases, die door een vector zoals een mug worden overgebracht) een reëel risico gaan vormen.
Om na te gaan hoe en in welk tempo de klimaatverschuiving in Europa plaatsvindt, verzamelt de Copernicus Climate Change Service klimaatgegevens van verschillende internationale instituten. Het Vlaamse VITO draagt bij aan deze rijkdom van klimaatdata door het aanleveren van klimaatgegevens voor 100 Europese steden. Deze gegevens staan gratis ter beschikking van wie ze kan gebruiken. De afgelopen maanden zijn er in dat kader ook een aantal applicaties gelanceerd die al deze data meer toegankelijk maken, waaraan ook het VITO heeft meegewerkt. Het klimaatadaptatieteam van VITO ontwikkelde een klimaatdienst met overzichtelijke kaarten die tonen hoe veranderende temperaturen op zeer korte termijn een effect zullen hebben op de timing en intensiteit van het pollenseizoen en op aandoeningen die door bijvoorbeeld tijgermuggen worden overgebracht.
“Wat de tijgermug betreft, ontwikkelden wij in samenwerking met de VBD-experten van de Vlaamse KMO Avia-GIS nu twee voorspellende applicaties”, verduidelijkt onderzoekster Julie Berckmans van VITO. “Een eerste laat zien hoe klimaatomstandigheden gunstig kunnen zijn voor het overleven van de tijgermug in 100 Europese steden tussen 2008 en 2017. Via een andere applicatie kun je zien hoe de omstandigheden in Europa als geheel waarschijnlijk geschikter zullen worden in het toekomstige klimaat om de tijgermug te laten gedijen."
Zo kun je zien dat de tijgermug nu al Portugal en Spanje, sommige regio’s in Italië en Zuid-Frankrijk bevolkt. Bovendien stevenen zelfs Centraal- en Noord-Europa stilaan af op het ideale leefklimaat voor tijgermuggen zodat de tijgermug later deze eeuw een vast verblijf in deze regio’s kan hebben.
"Dit instrument zal van groot belang zijn voor lokale overheden. Het helpt hen immers om inzicht te krijgen in de uitdagingen die hen te wachten staan en zich voor te bereiden op een aantal gezondheidsrisico’s", concludeert Julie Berckmans. "Ook voor de overheid, voor instellingen zoals het Instituut voor Tropische Geneeskunde of reisorganisaties is dit een interessant hulpmiddel om reisadvies te formuleren of mensen te adviseren over het voorkomen van muggenbeten en het signaleren van symptomen van ziektes die door muggen worden overgedragen. Daarnaast kunnen farmaceutische bedrijven die nieuwe markten verkennen dit instrumentengebruiken om in te schatten hoe ver de muggen zich verspreiden en dus voor welke ziekten ze vaccinaties moeten ontwikkelen.”
