Waarom aardwarmte?
Elke energiebron heeft voordelen, nadelen en risico's. Bij aardwarmte is dit niet anders, maar in vergelijking met de winning van fossiele brandstoffen en zelfs andere duurzame of hernieuwbare energiebronnen, wegen de voordelen zeker op tegen de mogelijke nadelen of risico's. Maak zelf de vergelijking.
De voordelen van aardwarmte
Hernieuwbaar
Vanuit een menselijk perspectief is aardwarmte onuitputtelijk en kan het dus ook onbeperkt in tijd ingezet worden.
Klimaatneutraal
Bij het winnen van aardwarmte is er geen verbranding van fossiele brandstoffen en ook geen uitstoot van broeikasgassen.
Eventuele CO₂ die meekomt met het warme water wordt opgevangen en opnieuw in de pekel opgelost of gebruikt, bv. voor de aanmaak van bouwmateriaal of methanol.
Geen milieuhinder
Een geothermie- of aardwarmtecentrale is vrij klein en compact en heeft door dit beperkt ruimtebeslag geen grote impact op de omgeving. Ook de geluidsoverlast is beperkt. Wanneer het enkel over warmtewinning gaat - en dus niet over het opwekken van elektriciteit - is deze centrale geluidloos. Wat dus goed is voor mens en dier.
Prijsstabiel
De grootste kosten zijn het zetten van de aardwarmtecentrale en het aanleggen van een warmtenet. De exploitatie van de centrale is echter vrij goedkoop en de kostprijs van aardwarmte is onafhankelijk van schommelingen op de energiemarkt.
Verankering bedrijven
Niet alleen zorgt deze compacte energiecentrale voor werkgelegenheid, het kan een concurrentievoordeel of meerwaarde zijn voor bedrijven met een grote energievraag.
Dit is natuurlijk afhankelijk van de locatie van de aardwarmtecentrale, maar de aanwezigheid ervan zorgt op die manier voor verankering van bedrijven.
Nadelen
Plaatsafhankelijk
Aardwarmte is niet overal mogelijk en heeft afhankelijk van de locatie een andere kostprijs. Vandaar dat er een geografische spreiding noodzakelijk is, binnen Europa en ook binnen België.
Koudefront bereikt de productieput
Het afgekoelde water dat via de injectieput opnieuw de aarde wordt ingepompt, onttrekt warmte aan de diepe aardlaag waar ook de productiepomp het hete water oppompt. Als beide putten te dicht bij elkaar liggen, heeft het water niet genoeg ruimte en tijd om weer op de vereiste temperatuur te komen, maar na enkele decennia kan het ook zijn dat het aardlaag die het water opwarmt niet meer zo warm is als in het begin ter hoogte van de productieput. Dan daalt het rendement van de centrale.
Hier zijn echter ook verschillende oplossingen voor:
- Dynamische modellen laten toe om de evolutie van het reservoir te voorspellen, rekening houdend met specifieke geologie.
- Niet elke aardwarmtecentrale moet het hele jaar door draaien: indien we spreken van enkel het voorzien van warmte via een warmtenet, ligt het gebruik tijdens de herfst en winter veel hoger dan in de lente en zomer. Op die manier bereikt het koudefront de productieput veel trager of zelfs helemaal niet. Als de warmtewinning stop, herstelt de situatie zich vanzelf.
Mogelijke risico’s
Het geologisch risico
Zoals aangehaald bij de ontginningsmethoden van aardwarmte, is dit afhankelijk van drie criteria:
- De beschikbare hoeveelheid water
- De gemiddelde waterdoorlaatbaarheid van het gesteente waarin het water zich bevindt
- De temperatuur van het water
Hierdoor is er een risico dat het boren van putten niet succesvol is, wat de financiering van het project kan hinderen. Het bestuderen van aardwarmte houdt ook in dat het succes van diepe geothermie kan vergroot worden:
- We verhogen onze kennis van de diepe ondergrond.
- Er zijn gerichte subsidies voorhanden.
- Er is ook een verzekering voor dit geologisch risico.
Seismiciteit
Een gevolg van het terugpompen van het afgekoelde water waarmee we rekening moeten houden zijn de seismische trillingen die in de diepe ondergrond kunnen ontstaan. Het oppompen en opnieuw injecteren van het water gebeurt onder druk. Dit en het feit dat steen die afkoelt een beetje krimpt, kan leiden tot bewegingen in de diepe ondergrond.
In Vlaanderen worden deze ondergrondse trilling nauw in de gaten gehouden van in het begin: tijdens de boringen, vóór de testfases en ook tijdens het draaien van de centrale wordt de ondergrond met behulp van verschillende seismometers bestudeerd. Een aansluitend waarschuwingssysteem laat indien nodig ook toe om de minste afwijking te bestuderen en ook de centrale stil te leggen. Hoe meer deze bodemactiviteit bestudeerd kan worden, hoe beter de technologie kan afgestemd worden op de werkelijkheid en hoe meer het risico beperkt kan worden.
Verontreiniging grondwaterlagen
Tussen de verschillende grondlagen zijn er naast de diepte waar ze zich bevinden, ook nog andere verschillen:
- Het volume aan beschikbaar water
- De waterdoorlaatbaarheid van het gesteente
- De temperatuur
- De chemische samenstelling van het water
Dit laatste punt vormt een mogelijk risico: hoe dieper men boort, hoe zouter het water wordt. Wanneer men dus enkele kilometers diep boort naar de laag met de gewenste temperatuur, passeren deze boorputten andere grondwaterlagen. Om verontreiniging te voorkomen - opdat zouter water uit de diepere lagen de hogere lagen zou bereiken - hebben de boorputten een waterdichte wand die bestaat uit staal en cement. De toestand van deze wand wordt regelmatig gecontroleerd.
