Zijn warmtepompen vandaag rendabel in bestaande woningen? Wat is het effect van de energieprijzen op de rendabiliteit van warmtepompen? En welke maatregelen zijn nodig om tot een rendabel systeem te komen? In deze factcheck zetten onze EnergyVille / VITO onderzoekers Glenn Reynders, Maarten De Groote, Dorien Aerts en Pieter Bosmans alle cijfers op een rijtje.
Benieuwd naar hun berekeningen en welke maatregelen onze onderzoekers naar voor schuiven? Neem dan zeker de volledige factcheck door – je kan hem onderaan dit artikel downloaden.
De uitrol van de klimaatvriendelijke warmtepomp wordt als een essentieel onderdeel beschouwd van zowel de Europese als de Vlaamse energietransitie. En toch, contradictorisch genoeg, verloopt deze uitrol in Vlaanderen momenteel tergend traag – zeker in bestaande woningen.
Waarom zo tergend traag?
Aan de bron ligt een combinatie van verschillende factoren. Eén daarvan is het feit dat historische gas- en elektriciteitsprijzen steeds te laag waren om op grote schaal aan te zetten tot het uitvoeren van energiebesparende maatregelen. Een andere factor het feit dat de verhouding tussen gas-, stookolie- en elektriciteitsprijzen altijd in het nadeel van de warmtepomp zijn blijven werken: de Belgische energietarifering en onevenredig hoge belastingen en heffingen op elektriciteit in Vlaanderen houden immers al jaren de emissie-intensieve status-quo in stand, en belemmeren zo letterlijk en figuurlijk de uitrol van deze koolstofarme verwarmingstechniek.
Intrinsieke interesse in de lift
Door de enorme prijsstijgingen van energie – en bovenal gas – in 2022, zit de interesse in de warmtepomp echter in de lift. Er heerst nu dus een interessant momentum om de energietarifering te evalueren en aan te passen om de rendabiliteit van de warmtepomp te verhogen, en zo de intrinsieke interesse die momenteel hoogtij viert, kracht bij te zetten.
Niet-te-missen momentum voor een factcheck
Bovenstaand momentum indachtig, zetten onze EnergyVille / VITO onderzoekers Glenn Reynders, Maarten De Groote, Dorien Aerts en Pieter Bosmans hun schouders onder het produceren van een factcheck rond de volgende hamvraag:
“Zijn warmtepompen vandaag rendabel in bestaande woningen? En zo niet, welke maatregelen zijn nodig om tot een rendabel systeem te komen?”
Het resultaat is een uitgebreid artikel dat in de eerste plaats kijkt naar de economische rendabiliteit van warmtepompen vanuit het oogpunt van de consument.
Na het schetsen van een algemene context, vergelijken onze onderzoekers aan de hand van een vereenvoudigde berekening de rendabiliteit van een warmtepomp voor ruimteverwarming in woningen als alternatief voor de klassieke condenserende gasketel. Hoewel de warmtepomp als een duurzaam alternatief uit die vergelijking komt, blijkt na een verdere analyse die rekening houdt met de prijsratio elektriciteit-gas – en het daaraan gekoppelde terugverdienpotentieel – dat warmtepompen binnen het kader van de historische prijscontext in Vlaanderen gewoonweg weinig of niet rendabel waren in vergelijking met een gascondensatieketel.
De enorme stijging van de gasprijzen heeft er heel recent dan toe geleid dat warmtepompen nu wél economisch rendabel geworden zijn, maar – met het oog op de betaalbaarheid van energie – is een aanhoudend hoge energieprijs zoals we die vandaag d.d. oktober 2022 kennen weinig wenselijk! Als we de rendabiliteit van warmtepompen ten opzichte van fossiele verwarming op lange termijn dus ook nog willen vrijwaren, zijn er bepaalde cruciale variabelen waarover gewaakt zal moeten worden. Daarom reiken onze onderzoekers concluderend een set maatregelen aan die in acht genomen zouden moeten worden in het verdere beleid, zodat tegemoet kan worden gekomen aan de uitrol van dit essentieel onderdeel van zowel de Europese als de Vlaamse energietransitie.
