In het Europese LIFE-project PFASTER verwijderen elf partners de PFAS-verontreiniging in en rond de site van de voormalige papierfabriek in Willebroek. Tegelijk beschermt het project ook het waardevolle natuurgebied Broek De Naeyer. Het project onder coördinatie van OVAM richt zich op innovatieve saneringstechnieken en natuurgerichte oplossingen.
Vingerafdrukken in het milieu
In 2021 werden hoge concentraties PFAS aangetroffen op de site van de voormalige papierfabriek in Willebroek. In de directe omgeving van de Fabrieksloop en Broek De Naeyer gelden momenteel verschillende preventieve maatregelen (no regret-maatregelen).
PFASTER onderzoekt de samenstelling en ruimtelijke verspreiding van PFAS. De papierindustrie gebruikte specifieke subtypes uit de grote familie van zo'n 10 000 PFAS. Om te weten over welke types het gaat, is het mogelijk om een vingerafdruk vast te stellen om het effect op het milieu beter te kunnen bepalen. VITO en de Vlaamse Milieumaatschappij zullen een hoge resolutie non-target analysemethode toepassen om PFAS-vingerafdrukken in diverse milieucompartimenten in beeld te brengen.
Verder bekijken de projectpartners de verschillende blootstellingsroutes en risico’s van PFAS. Hoe worden PFAS opgenomen in planten, gewassen en organismen? In welke mate verspreiden en stapelen deze stoffen zich op in de voedselketen of in een ecosysteem?
Kan de natuur PFAS opruimen in bodem, grondwater, oppervlaktewater en sediment?
PFASTER test natuurgebaseerde saneringstechnieken voor bodem, grondwater, sediment en oppervlaktewater. Voor het natuurgebied “Broek de Naeyer” evalueren we specifieke opruimers in de natuur zoals schimmels, bacteriën en andere micro-organismen. We bestuderen ook de mogelijkheden om de verontreiniging te verwijderen met waterplanten, riet en wilgen.
In landbouwgebied gaan we aan de slag met PFAS-opnemende gewassen en schimmels. Voor sterk verontreinigde grond kijken we naar de toepasbaarheid van on-site spoeling in combinatie met het gebruik van schimmels om het bodemspoelwater te reinigen.
De projectkennis en -resultaten bundelt TAUW nadien in een gebiedsvisie voor de sanering van het volledige gebied. Dat is een uitdaging omdat onder meer wonen, landbouw en natuur er verweven zijn en de verontreiniging zowel in bodem, grondwater, sediment als oppervlaktewater voorkomt. Dit project vormt dan ook een belangrijke stap in de strijd tegen PFAS-verontreiniging in Vlaanderen en dient als voorbeeld voor andere vervuilde gebieden.
Samen streven we naar een schonere en veiligere leefomgeving voor iedereen, waaronder ook de otter, die voorkomt in het gebied.
VITO’s bijdrage
VITO coördineert de demonstratie van de saneringstechnieken. Voor sanering van sterk verontreinigd grondwater in de zone waar de papierfabriek zich bevond, onderzoekt VITO een combinatie van membraanfiltratie (NF) met plasmadestructie voor het verwijderen en afbreken van PFAS.
Projectpartners
- VITO
- OVAM
- Vlaamse Milieumaatschappij
- Tauw
- Bio2Clean
- INBO
- Envisan (Jan De Nul)
- Novobiom
- Universiteit Antwerpen
- KU Leuven
- Provincie Antwerpen
PFASTER is een LIFE-project dat loopt van 01/10/2024 tot 30/09/2029, met een totaalbudget van € 4.387.598 waarvan € 437.990 voor VITO.
