In de augmented reality-gameapp ResourCity, ontwikkeld door VITO, maak je met je smartphone geen jacht op Pokémons, maar op de chemische elementen in je omgeving. Zo kun je ontdekken welke stoffen en materialen er verscholen zitten op de speelplaats, in historische gebouwen of in de buurt van bedrijven, vandaag dan wel vroeger. Voor scholen is het een handig, interactief leerinstrument, dat VITO hen gratis aanbiedt. Maar ook bedrijven en lokale besturen kunnen de gameapp gebruiken om hun band met chemie maar ook met duurzaamheid en circulariteit in de verf te zetten. Zij kunnen zelfs ambassadeur worden van één of meer elementen uit de tabel van Mendeljev.
Je kan dit artikel ook beluisteren op Spotify:
ResourCity werd al in september 2018 gelanceerd. Het uitgangspunt van de VITO-ontwikkelaars was om via een augmented reality-gameapp mensen, en vooral jongeren te laten kennismaken met een circulaire economie, waarin materialen en grondstoffen zo vaak en zo hoogwaardig mogelijk worden hergebruikt. De app stuurt spelers op jacht naar chemische elementen in hun omgeving, net zoals in de nog steeds populaire gameapp waarin je Pokémons moet vangen. De te zoeken elementen in augmented reality zijn ook in de fysieke realiteit verbonden met de lokale context, die van vandaag of van vroeger. Bij een kerk opgetrokken uit zandsteen kan bijvoorbeeld het element silicium gevangen worden, aangezien het één van de chemische bouwstenen is van dit gesteente. En het element zink kan dan weer worden gevonden in de buurt van een fabriek die dit metaal verwerkt.
De lancering van ResourCity, vijf jaar geleden, was een succes. De gameapp werd meteen honderden keren gedownload, en uit ervaringen van gebruikers bleek de app een aantrekkelijk platform te zijn voor wetenschappelijke outreach, specifiek voor kennis en weetjes over chemie en duurzaamheid. Bij de early adopters waren enkele steden en gemeenten, zoals Antwerpen, Mechelen en Mol, de thuisbasis van VITO. Hun (toeristische) diensten gebruikten de app om bewoners én bezoekers naar plekken te leiden waar ze een leuk en lokaal geïnspireerd chemisch weetje konden opdoen.
Personaliseerbare versies
In januari 2023 begon dan een nieuw hoofdstuk in het verhaal van ResourCity. Sindsdien biedt VITO leerkrachten gratis toegang tot het beheersysteem van de app. Hierdoor kunnen zij zelf chemische elementen in augmented reality plaatsen, waar ze maar willen. Ook de weetjes achter de elementen kunnen leerkrachten desgewenst personaliseren, in functie van hun leerplandoelen. ‘We willen ResourCity zo verder uitrollen en nóg sterker lokaal verankeren, op maat van de doelgroep’, zegt Philip Marynissen van VITO.
Geïnteresseerde leerkrachten kunnen zich aanmelden via de website van ResourCity (zie onderaan), waarna ze een gratis gebruikslicentie krijgen. Marynissen: ‘ResourCity werd ontwikkeld als een handig en vooral interactief leerinstrument dat een waardevolle aanvulling is voor het huidige aanbod van STEM-middelen en -activiteiten in het onderwijs. We zijn immers omringd door chemie in materialen, die we continu gebruiken, verbruiken én hergebruiken. Via de gameapp leren leerlingen dit ook op een slimme manier te doen. Daarmee leggen we ook een sterke inhoudelijke link met VITO, waar kennisopbouw en -verspreiding over duurzaamheid en circulariteit in het DNA zitten.’ In samenwerking met de educatie-experts van GoodPlanet stelde VITO overigens een ResourCity-lespakket samen. Dat is nuttig in lessen chemie, aardrijkskunde en natuurwetenschappen maar het bevat ook uitstapjes naar economie, geschiedenis en muziek.
Leerkrachten die aan de slag willen met de gameapp kunnen dus kiezen waar hun leerlingen moeten gaan zoeken naar chemische elementen: in de schoolomgeving maar evengoed erbuiten; tijdens de lestijden (bijvoorbeeld tijdens een originele les buiten) of als huiswerk dat al wandelend gemaakt kan worden. Leerkrachten kunnen via het beheersysteem van de app de weetjes bewerken die verschijnen als een leerling een nieuw element gevangen heeft, of wanneer die een badge heeft vrijgespeeld door in de labofunctie van de app een molecule op de juiste manier te bouwen. Zo kunnen ze de app naar eigen goeddunken inrichten. VITO heeft al standaardinhoud voorzien, met chemische weetjes uit haar eigen koker, zodat leerkrachten ook snel met een meer gestandaardiseerde versie aan de slag kunnen.
Ambassadeur van een element
In de wereld van ResourCity waren initieel vijftien verschillende elementen te vangen. Wetende dat de tabel van Mendeljev er 118 telt, is er dus nog heel wat ruimte voor uitbreiding. En voor die uitbreiding rekent VITO mee op lokale besturen en bedrijven. Zij kunnen immers sponsor en ambassadeur van een nieuw chemisch element naar keuze worden. Op die manier kunnen ze hun speciale band met het element in de verf zetten, niet alleen bij scholen in hun eigen buurt, maar in gans Vlaanderen en binnenkort ook in heel België en zelfs daarbuiten.
Verschillende steden en gemeenten gingen al aan de slag met de app om op hun grondgebied een eigen chemische schattenjacht in augmented reality uit te stippelen. Zo gaven ze leerlingen maar ook toeristen via ResourCity inzicht in hun unieke duurzaamheidsprojecten. Tijdens de coronapandemie, toen heel wat mensen de geneugten van het wandelen (her)ontdekten, grepen Leuven en Herentals alvast die kans. Wie in Leuven op wandel gaat, beschikt trouwens best over goede benen, met een schattenjacht van liefst twaalf kilometer lang met tientallen te vangen chemische elementen langs de route.
Maar de allernieuwste uitbreiding van ResourCity is dat bedrijven zichzelf met de app op een originele manier in de kijker kunnen zetten – bij klanten, personeel, nieuwe medewerkers of buurtbewoners, maar evengoed bij jongeren tijdens schoolbezoeken. ‘De meeste bedrijven, zeker in de industrie, hebben een specifieke band met materialen en chemie’, vertelt Marynissen. ‘Die band met één of meerdere specifieke chemische elementen kunnen ze nu op een laagdrempelige, speelse manier tonen door er ambassadeur van te worden.’ Verschillende Vlaamse bedrijven toonden al interesse om zo hun circulaire strategieën zoals hergebruik en recyclage spelenderwijs door omwonenden en leerlingen te laten ontdekken.
Aan een bedrijfslicentie, nodig om ResourCity te kunnen personaliseren, zijn beperkte kosten verbonden. Deze inkomsten gebruikt VITO om de app continu te blijven verbeteren, uit te breiden en te verspreiden over de wereld. Samen met de licentie krijgen bedrijven ook een uitgebreide communicatiekit en technische ondersteuning. En ze kunnen zich bovendien optioneel op de kaart zetten als ResourCity-ambassadeur door één of meerdere chemische elementen exclusief te claimen en toe laten voegen aan de bestaande set van vangbare elementen in de app. De sponsorende bedrijven krijgen ook tijdelijk extra zichtbaarheid. ‘Een installateur van windmolens kan bijvoorbeeld het element neodymium claimen, dat cruciaal is in de elektromagneten van windturbines’, aldus Marynissen. Opnieuw op de website van ResourCity is meer info te vinden over de voorwaarden van het ambassadeurschap.
Intussen koestert VITO met ResourCity ook internationale ambities. Er kwam in het verleden al interesse uit Taiwan, Denemarken en Frankrijk. Er staan momenteel vertalingen naar het Engels en het Frans op stapel die met steun uit het Fonds Ernest Solvay, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, gerealiseerd zullen worden. De ontdekking van chemische elementen in een duurzame circulaire economie kent geen grenzen!
