Een duurzame mode-industrie stap dichter dankzij SCIRT

Textielconsumptie in Europa heeft gemiddeld de op vier na grootste impact op het milieu en het klimaat, na consumptie van voedsel, huisvesting, restaurants en hotels, en mobiliteit. In 2022 veroorzaakte de textielconsumptie de op drie na hoogste druk op watergebruik, het op vier na hoogste gebruik van land en grondstoffen en de op vijf na hoogste druk op broeikasgasemissies. Daarbij komt nog dat de meeste van die kleding- en textielstukken maar heel kort in roulatie blijven. Het is een wegwerpeconomie bij uitstek. Elk jaar gooit de Europeaan gemiddeld 16 kg aan textiel weg.

In het innovatieproject SCIRT zochten Europese onderzoeksorganisaties, modebedrijven, textielfabrikanten en recyclagebedrijven hoe de huidige technologische, economische, sociaal-economische en regelgevende hindernissen voor het recycleren van textiel weggewerkt kunnen worden om te komen tot een duurzame circulaire mode-economie.

“SCIRT was een uitdagend project, maar we hebben de afgelopen jaren enorm veel geleerd. Naast de belangrijke technologische en productiegerelateerde ontwikkelingen, zijn ook de beleidsaanbevelingen gebaseerd op ons onderzoek en interacties met stakeholders een belangrijk resultaat. We  hopen zo ook onze leerlessen te delen met Europa en de verdere industrie.”
– Evelien Dils, VITO

Van afgedankt textiel naar nieuwe collectie 

SCIRT demonstreerde een compleet textiel-tot-textielrecyclagesysteem voor afgedankte kleding waarbij met hoogwaardige recyclage van afgedankt textiel opnieuw kwaliteitsvolle kledij kan worden gemaakt. 

Zo stelde projectpartner Valvan haar Fibersort-technologie op punt waarmee grote hoeveelheden textielafval nauwkeurig en automatisch kunnen worden gesorteerd op basis van vezelsamenstelling en kleur. Daarnaast ontwikkelde het ook een machine die ritsen en knopen verwijdert, wat dan weer goed nieuws is voor de verdere recyclage. Want hoe zuiverder het startmateriaal is, hoe hoger de kwaliteit van het gerecycleerde materiaal.  

Een belangrijke uitdaging voor de recyclage van textiel is elastaan. Deze vezel wordt in zeer veel kledingstukken gebruikt om rekbaarheid en draagcomfort te verbeteren maar is moeilijk te scheiden van andere textielvezels en bemoeilijkt het recyclageproces. In SCIRT toonde TU Wien aan dat er hiervoor een oplossing is. Ze zijn erin geslaagd om elastaan te detecteren en verwijderen met niet-giftige oplosmiddelen, zonder beschadiging aan de andere textielvezels. Totdat de technologie is opgeschaald blijft de aanbeveling echter om elastaan te beperken in textielproducten.

Het meest zichtbare resultaat van SCIRT zijn de garens en nieuwe kledingstukken die werden ontwikkeld tijdens het project. Zo ontwikkelde het Belgische Xandres een deux-pièces dat bestaat uit 17 procent gerecycleerde wol van ingezamelde kleding, 36 procent gerecycleerde polyester (PET-flessen), 25 procent polyester en 22 procent wol. Circulair jeansmerk HNST ontwikkelde een jeans gemaakt van 75% gerecycleerd katoen en een sweater van 50% gerecycleerd katoen. Decathlon ontwikkelde een badpak dat langer meegaat, gemakkelijker te recycleren is en zelf al 93% gerecycleerde polyester bevat. Bovendien werd een RFID-tag toegevoegd zodat de badpakken gemakkelijker getraceerd en gesorteerd kunnen worden wanneer ze worden afgedankt.

Breng de volledige impact van kleding in kaart met de True Cost Calculator

​Naast de optimalisatie en ontwikkeling van nieuwe recyclagetechnieken, gerecycleerde vezels en nieuwe kledingstukken, zette SCIRT ook in op niet-technologische maatregelen die de systeemtransitie moeten ondersteunen. Zo ontwikkelden VITO en Flanders DC de True Cost Calculator. Deze zelfevaluatietool, gratis toegankelijk op truecostcalculator.eu, stelt modeprofessionals in staat de ecologische en sociale impact van kleding over de hele levenscyclus eenvoudig in kaart te brengen, te vergelijken en te minimaliseren. Dit met als doel om duurzame ontwerpkeuzes te maken. 

Een van de belangrijkste kenmerken van de True Cost Calculator is de integratie van financiële, milieu- en sociale dimensies, waarbij de maatschappelijke impacts die samenhangen met de productie, het onderhoud en de afdanking van kleding in intuïtieve, monetaire waarden (euro’s) worden uitgedrukt. Nu het SCIRT-project afloopt, zet VITO in op het verder ontwikkelen en inzetten van het True Cost-berekeningsmodel in een bredere context. 

Ga aan de slag met de True Cost Calculator
 

Wat kunnen overheden doen?

Hoewel SCIRT erin geslaagd is de technologische mogelijkheden verder in de goede richting te duwen, zullen ook gepaste beleidsinterventies nodig zijn om de transitie naar een circulair modesysteem echt te realiseren:

• Er is nood aan duidelijke en eenduidige definities voor wat circulair of duurzaam is in de mode, dit om greenwashing tegen te gaan.

• Doelstellingen rond het verplicht gebruik van een aandeel gerecycleerd materiaal in specifieke producten kunnen een stimulans bieden voor de optimalisatie van inzamelsystemen, de implementatie van geavanceerde sortering en verdere opschaling van de recyclagetechnologieën.

• Productnormen en standaarden bieden een belangrijke benchmark om duurzame publieke aankopen te stimuleren, maar ook om producten die niet voldoen te bannen. Monitoring en handhaving van deze productnormen zijn noodzakelijk om een eerlijk speelveld te verkrijgen en te vermijden dat laagwaardige en niet-duurzame producten op de markt kunnen komen.

• De invoering van uitgebreide producentenverantwoordelijkheidssystemen (UPV) voor textiel in Europa moet geharmoniseerd gebeuren. Coördinatie en afstemming op het vlak van doelstellingen, innovatieprogramma’s en -behoeften, en de criteria en invulling van eco-modulatie zijn belangrijke voorwaarden voor een effectief UPV-systeem.

• Beleidsinstrumenten rondom eco-design, het (verplicht) gebruik van een aandeel gerecycleerd materiaal en de introductie van een productenpaspoort op Europees niveau, moeten op de juiste manier worden ingezet om synergiën te realiseren met het UPV-systeem.

De SCIRT-partners

• Modebedrijven: Bel&Bo, HNST, Decathlon, Xandres, Petit Bateau

• Onderzoeksorganisaties: VITO, CETI, Prospex Institute

• Universiteiten: BOKU, TU Wien, ESTIA

• Industrie-spelers: Altex, AVS Spinning – A European Spinning Group (ESG) Company, Valvan

• KMO's: Circular.fashion, FFact

• Non-profit organisaties: Flanders DC, IID-SII