Met BirdWatch schept VITO het kader voor duurzame vogelbescherming in landbouwgebieden
Akker- en weidevogels – zoals de kievit, de grutto en de veldleeuwerik – verdwijnen de laatste jaren aan een onrustwekkende snelheid uit onze landbouwgebieden. Niet alleen in Vlaanderen, maar over heel Europa overigens. Dat komt vooral omdat onze landbouwlandschappen een aantal kenmerken missen die ze geschikt maken voor vogels. In het Europese BirdWatch-project werken de Data Science Hub van VITO en het MooV-team samen om op basis van satellietbeelden en andere open data de optimale leefomgeving vast te leggen.
Miljarden euro’s zijn er al uitgegeven aan beschermingsmaatregelen. En toch doen de vogels van landbouwgebieden het zeer slecht. Onze landbouwlandschappen zijn niet gericht op vogels die er nesten en broeden. Komt daar bovenop dat verschillende vogels ook verschillende noden hebben. Soms overlappen die – zo heeft de grutto grasland nodig en kan de kievit kiezen tussen akker of grasland – en soms zijn die ook tegengesteld. De grauwe klauwier heeft nood aan hagen en houtkanten, de grutto vermijdt die zoveel mogelijk.
De vraag is hoe we onze weide- en akkerlanden zo kunnen optimaliseren dat ze weliswaar landbouwgebied kunnen blijven, maar toch tegemoetkomen aan de noden van de vogels. Soms zijn de ingrepen eenvoudig en gaat het om het rooien of net planten van houtkanten. Soms – en meestal – is het iets complexer.
BirdWatch, een initiatief dat gesteund wordt door het EU-agentschap voor het ruimtevaartprogramma EUSPA, ontwikkelt een webgebaseerde dienst die in de EU de habitat van vogels linkt aan de geschiktheid van landbouwgrond. Daardoor zullen belanghebbenden de geschiktheid van een bepaalde omgeving meteen kunnen inschatten, waardoor het eenvoudiger is om de ontwikkeling van biodiversiteit in de regio te monitoren en te voorspellen. Bovendien wil BirdWatch ook ecologische ingrepen kunnen voorstellen die beschikbaar zijn voor desbetreffende regio, rekening houdend met zowel de economische gevolgen als de habitatvoorkeuren van de lokale boerenlandvogels.
BirdWatch meet de landschapskenmerken op landbouwgrond met de hulp van satellietbeelden. Het Copernicusprogramma levert voortdurend nieuwe gegevens die alle belangrijke veranderingen op de grond vastleggen. Binnen VITO is BirdWatch een samenwerking van de Data Science Hub met het MooV-team binnen de chemie-unit. Samen voeren zij in dit project de ruimtelijke optimalisatie uit. Dat wil zeggen dat niet alleen rekening wordt gehouden met ecologische, maar ook met operationele en financiële beperkingen.
