Port of Antwerp-Bruges en VITO onderzochten het potentieel van de Antwerpse chemiecluster voor opname van recyclaat ter vervanging van fossiele grondstoffen. Ze analyseerden hoe het gebruik van gerecycleerde en hernieuwbare grondstoffen kan worden verhoogd, met als doel de industriële cluster in Antwerpen op een duurzame, veerkrachtige en toekomstbestendige manier te verankeren als vitaal onderdeel van de Europese industrie.
In opdracht van het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge bestudeerde VITO de concrete mogelijkheden om de fossiele grondstoffen die de feedstock vormen voor de Antwerpse chemiecluster zoveel mogelijk te vervangen door óf bio-gebaseerde óf gerecycleerde bronnen van koolstof. Om dit potentieel beter te begrijpen nam VITO het bestaande industriële systeem voor de productie en recyclage van kunststoffen in België, maar ook in de buurlanden, onder de loep.
Van mechanische naar chemische recyclage
Uit de analyse blijkt dat op dit ogenblik de kunststofrecyclage in België vrijwel uitsluitend via mechanische recyclage gebeurt. Hoewel België volgens een recente studie van Plastics Europe Europees kampioen is voor de recyclage van kunststoffen – met een recyclagegraad van 39% - wordt een belangrijk deel van het kunststofafval nog verbrand. Via mechanische recyclage kan echter slechts een beperkt deel van het plastic afval verwerkt worden tot gerecycleerde producten. Voor deze beperkingen van mechanische recyclage biedt de chemische industrie oplossingen, zowel voor de verwerking ervan tot nieuwe grondstoffen, als voor het gebruik van die grondstoffen als feedstock voor hun productieprocessen.
Antwerps Model
VITO stelt in haar studie het Antwerps Model voor dat streeft naar defossilisatie, waarbij fossiele koolstofbronnen worden vervangen door hernieuwbare bronnen. Als thuishaven van de grootste geïntegreerde chemiecluster in Europa en de belangrijkste hub voor de productie, behandeling én distributie van plastic pellets - jaarlijks worden in Antwerpen 4 miljoen ton polymeren geproduceerd - is de haven de ideale locatie om een circulaire hub uit te bouwen en een voortrekkersrol op te nemen.
Uitbouw circulaire hub
De eerste stappen om deze circulaire hub uit te bouwen en de hele keten samen te brengen, werden gezet op 18 september tijdens een interactieve workshop in het Antwerpse Havenhuis. VITO presenteerde daar de resultaten van de studie met onder meer het Antwerps Model. Waarna tijdens een paneldiscussie met sectorassociaties essenscia PolyMatters en Cefic, dieper in werd gegaan op de uitdagingen op het vlak van beleid enerzijds en de sterktes zoals de aanwezigheid van de chemische cluster anderzijds. Bij alle partijen klonk vooral de oproep naar bedrijven om samen te werken om een hechte circulaire cluster te vormen.
Alle partners geloven sterk dat ondanks al de uitdagingen die er zijn, chemische recyclage in België veelbelovend is door de aanwezigheid van de significante polymerenproductie, de hoge graad van expertise in afvalverwerking en de uitstekende connecties met andere clusters en de rest van de wereld met daarin waarbij de Antwerpse haven als de ideale circulaire hub.
"Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge speelt een cruciale rol in de transitie naar een meer duurzame economie," aldus Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges. "Door samen te werken met VITO en andere partners kunnen we onze haven versterken als een centrum voor innovatie en duurzaamheid, wat niet alleen goed is voor het milieu maar ook voor de economie en de werkgelegenheid in onze regio."
“Voor de toekomst van de Antwerpse chemiecluster is samenwerking tussen industrie, overheid en onderzoeksorganisaties essentieel om de transitie naar een circulaire economie en defossilisatie te versnellen”, zegt Inge Neven, CEO van VITO. “VITO voorziet de ondersteuning van de chemische sector verder te versterken met gerichte technologische innovaties en het ter beschikking stellen van testfaciliteiten en pilootinstallaties. De vraag naar chemisch gerecycleerde grondstoffen blijft vandaag echter nog achter door de hogere kosten ten opzichte van primaire grondstoffen. Om dit aan te pakken en een competitieve schaalgrootte te garanderen, zijn regelgeving en ondersteunende maatregelen onmisbaar.”
