Vlaszaad is tot op vandaag een restproduct van de vlasteelt en -verwerkingsnijverheid in België dat enkel wordt ingezet voor laagwaardige technische toepassingen. Met het FLAXIT-project wil VITO vlastelers- en verwerkers de mogelijkheid bieden om hun vlaszaad maximaal te valoriseren. Daarbij mikt VITO op toepassingen in cosmetica-, verzorgings- en voedingsproducten.
20 000 ton vlaszaad nuttig inzetten
Er zijn ongeveer 50 vlastelers in België, die vlas telen, oogsten en de eerste verwerkingsstappen van de vlasproductie uitvoeren. Zij produceren de lange en korte vlasvezels, -lemen en het vlaszaad. Daarnaast zijn er in België vier vlasverwerkers. Samen produceren zij gemiddeld 20.000 ton vlaszaad.
De vlastelers willen weten welke vlassoorten het meest veelbelovend zijn wat betreft vezelopbrengst, en wat betreft opbrengst, kwaliteit en valorisatiepotentieel van de bijproducten. Daarom wil FLAXIT een bioraffinageconcept toepassen om industrieel relevante producten te maken van vlaszaad, een belangrijk bijproduct van de vlassector. Deze nieuwe waardeketens zullen gebaseerd zijn op de olie (bestaande uit meervoudig onverzadigde vetzuren), koolhydraten en eiwitten in vlaszaad en zijn gericht op toepassingen in cosmetica/persoonlijke verzorgingsproducten, technofunctionele voedingsingrediënten en biogebaseerde materialen.
Producten op basis van vlaszaad: biobased, hernieuwbaar en vegan
Door vlaszaad als grondstof voor cosmetica- en verzorgingsproducten en voedingsstoffen te gebruiken kunnen producenten van deze producten de dierlijke en fossiele grondstoffen vervangen in hun producten. Ze kunnen hun klanten op die manier een biobased, hernieuwbaar en vegan alternatief bieden voor veelgebruikte producten. Het is duidelijk dat de valorisatie van vlaszaad bijgevolg duurzame mogelijkheden creëert voor landbouw, industrie en consumenten in België.
Bouwen op eerder onderzoek
FLAXIT is een samenwerking tussen VITO, Universiteit Antwerpen, ILVO en Karel de Grote Hogeschool. Het project wordt gefinancierd door FWO (Fonds Wetenschappelijk Onderzoek) binnen het Impulsprogramma Bioeconomie. Een van de doelproducten is 'esters'. VITO heeft een sterke achtergrond in enzymatische ester synthese zoals aangetoond in verschillende Catalisti-projecten 'Lipametics', 'Sweetest', INTERREG-projecten 'Valbran', 'Inticosm' en het Horizon Europe-project 'INCITE'. Deze expertise wordt nu verder ontwikkeld door lokaal geproduceerde vlaszaadolie te gebruiken voor de productie van esters voor bijvoorbeeld cosmetische toepassingen.
