Op 10 oktober 2018 kregen de inwoners van de stad Mechelen informatie over de resultaten van twee burgerwetenschaps- of citizen science projecten. Het eerste is het CurieuzeNeuzen project (CN) waarbij in heel Vlaanderen metingen zijn uitgevoerd met passieve samplers. Het andere is het citizen science initiatief Meet Mee Mechelen, opgestart in Mechelen in het kader van een EU project, Ground Truth 2.0.
Als onderdeel van Meet Mee Mechelen hebben Mechelaars samen met VITO-onderzoekers een meetcampagne uitgevoerd, waarbij burgers zelf de luchtkwaliteit zijn gaan meten. Hiervoor maakten ze gebruik van airQmap (www.airqmap.be), een gebruiksvriendelijk meetplatform dat door VITO is ontwikkeld om de luchtkwaliteit op straatniveau in kaart te brengen. airQmap meet black Carbon (BC) of roet via herhaalde metingen met de fiets en is gebaseerd op een wetenschappelijk onderbouwde methode.
Uit de resultaten blijkt dat de hotspots uit CurieuzeNeuzen goed overeenkomen met deze van airQmap, terwijl de laatste ook informatie over de luchtkwaliteit op andere plaatsen geeft. In Mechelen is op vier momenten de luchtkwaliteit met airQmap gemeten waarvan één in ongeveer dezelfde periode als CN. We stellen vast dat de concentraties aan BC hoger zijn in de winterperiode maar dat de onderlinge verschillen tussen plaatsen vergelijkbaar zijn: dezelfde hotspots komen terug. Daarnaast zien we ook dat verkeersbeperkende maatregelen werken (bv. een autoluwe binnenstad) en dat je als fietser je blootstelling kan beperken door de juiste route te kiezen.
airQmap werd ondertussen in een heel aantal gemeenten in Vlaanderen ingezet om de luchtkwaliteit in kaart te brengen en het beleid te ondersteunen. Deze gebruiksvriendelijke tool is zeer zinvol gebleken om onder meer ruimtelijke planning, mobiliteitsplannen en geschikte fietsroutes (voor scholieren) in kaart te brengen. airQmap maakt daarbij gebruik van een wetenschappelijk onderbouwde methode voor mobiele metingen en meettoestellen die nauwkeurig meten, zodat de resultaten betrouwbare informatie opleveren. VITO voert verder onderzoek om het meetplatform uit te breiden met andere parameters en meettechnieken.
