Expeditie Circulair geeft circulair ondernemen stevige boost

Een innovatief circulair model is géén standaard R&D-project: het vraagt om een gestructureerde procesaanpak, die veel verder gaat dan het product, en die ondernemers snel moeten testen en voortdurend moeten bijsturen. Dat zijn de belangrijkste bevindingen van Expeditie Circulair, een unieke samenwerking tussen Start it @KBC, VITO, Agoria en Sirris, naar aanleiding van een open call van Vlaanderen Circulair. Het proefproject duurde een jaar en is een cruciale eerste stap in het uitbouwen van een ecosysteem om circulaire ondernemers te ondersteunen en de circulaire economie aan te zwengelen.

Samen met de klimaatactivisten is ook het bedrijfsleven volop in actie geschoten om de klimaatopwarming terug te dringen. De circulaire economie zal daar een cruciale rol in spelen. De interesse in circulair ondernemen neemt sterk toe, maar de transitie naar een volledig circulair bedrijfsmodel is complex. Vaak gaapt er nog een diepe kloof tussen de inspiratiefase en de implementatiefase.

Start it @KBC, VITO, Agoria en Sirris sloegen de handen in elkaar om bedrijven te ondersteunen bij die circulaire transitie. Het is de eerste keer dat onderzoekscentra en experts op vlak van de circulaire economie en ondernemerschap op deze schaal samenwerkten. Vier bedrijven stapten mee in Expeditie Circulair: More (een start-up binnen Start it @KBC die stukadoorafval verwerkt tot interieurproducten), ETAP (verlichting), Out Of Use (recyclage van ICT- en elektrisch/elektronisch afval) en HaTwee (poedercoating).

“Expeditie Circulair heeft als ambitie om duurzaamheidsimpact én economische impact te realiseren”, verduidelijkt Jeroen Gillabel, projectleider voor VITO. “Ons doel was om van de vier bedrijven echte voorlopers in hun sector te maken, door een kantelpunt te realiseren in de versnelling van hun circulair businessmodel. Maar het opzet van Expeditie Circulair overstijgt de bedrijven die deelnamen aan het experiment. We willen ook de ondersteuners in de circulaire economie structureel verbinden. Zodat we meer inzicht krijgen in de procesmatige aanpak van circulaire modellen, en zodat we bedrijven met circulaire ambities een breed en toegankelijk netwerk kunnen aanbieden.”

Lessen voor circulaire ondernemers

Expeditie Circulair levert een aantal belangrijke lessen op voor circulaire ondernemingen. “Het is duidelijk gebleken dat het ontwikkelen van een innovatief circulair businessmodel géén standaard R&D-project is”, zegt Dirk Lievens, die voor accelerator Start it @KBC het experiment begeleidde. “Het is cruciaal om de aannames in het circulair model snel te testen, om snel met klanten en andere stakeholders te praten om een idee te krijgen van de haalbaarheid. Daar wacht je beter niet mee tot de circulaire oplossing al op punt staat. Een gestructureerde procesaanpak biedt houvast en zorgt voor het noodzakelijke overzicht. Dat proces overstijgt ook het product. Te veel circulaire ondernemers staren zich blind op het product, terwijl een circulair model evengoed gaat over afval, over transport, over opslag, over uitstoot,…”

“More, een start-up uit de community van Start it @KBC, is daar een goed voorbeeld van. More recycleert stukadoorafval, en verwerkt het tot een soort van pleister waar het hoogkwalitatieve interieurproducten van maakt. Uit Expeditie Circulair bleek dat de milieuwinst van de recyclage grotendeels teniet werd gedaan door de negatieve impact van het transport. Zo zijn we tot een innovatieve oplossing gekomen: mini-fabrieken die het afval meteen recycleren op dezelfde plek waar de stukadoors het binnenbrengen.”

Stap één naar slagkrachtig ecosysteem

Voor Start it @KBC is Expeditie Circulair geen eindpunt maar slechts een eerste stap, benadrukt Dirk Lievens. “Het project heeft duidelijk aangetoond dat het delen van kennis, expertise en netwerken vruchten afwerpt. Start it @KBC is al vijf jaar lang zo’n ecosysteem voor start-ups en innovatie. We zijn ervan overtuigd dat een slagkrachtig ecosysteem ook circulaire ondernemers een enorme boost kan geven.”

Start it @KBC stapte mee in Expeditie Circulair omdat het als grootste accelerator van het land heel wat ervaring en expertise heeft in het promoten en ondersteunen van innovatief ondernemerschap. Ook in de circulaire economie. Naast More maken nog heel wat andere circulaire startups deel uit van het acceleratorprogramma:

• 72P.BE - 72P: technologiebedrijf  72P.BE - 72P ontwikkelt en licencieert biologisch gebaseerde bindmiddelen en duurzame productieprocessen. Ze willen een antwoord bieden aan de groeiende vraag naar betaalbare ecologische materialen.
• Billie Cups: Billie Cups zijn recycleerbare en herbruikbare bekers. Je betaalt 1 Euro waarborg voor een milieuvriendelijke handige beker met mooi design.
• Blue Power Synergy: Deze start-up ontwikkelt betaalbare, duurzame energiesystemen, en specialiseert zich in energieproductie en -opslag op basis van wind- en zonne-energie.
• Boltenergy:  energieplatform Boltenergy biedt groene en locale energie aan. Kies zelf wie jouw energie lokaal mag produceren.
• Carbonhex: Carbonhex is een hard-en softwareontwikkelaar. Hun hardware verzamelt gegevens van warmtewisselaars. Hun software verwerkt en analyseert deze gegevens  om een optimalisatie voor te stellen. Hierdoor wordt de gebruiker bewust gemaakt van zijn/haar energiegebruik, terwijl ook de uitstoot van koolstofdioxide wordt verminderd.
• City Seedlings: City Seedlings moedigt het duurzaam kweken van je eigen bloemen aan.   
• Condugo: De Condugo Energy Hub software centraliseert alle energiedata binnen bedrijven. Dankzij de slimme tools en aangepaste rapporten kunnen gebruikers doorheen heel de organisatie er snel en gemakkelijk het maximum aan toegevoegde waarde uithalen.
• COSH!: Met deze gebruiksvriendelijke app kunnen gebruikers duurzaam shoppen. De app vertoont notificaties die aangeven hoe duurzaam winkels en merken zijn.
• CovEvents: De groene carpool app.
• Foresightee: Foresightee voorkomt voedselverspilling door slimme software in te schakelen in de systemen van detailhandelaren. Algoritmen voorspellen nauwkeurig toekomstige verkopen voor de komende twee weken.
• Go as u.r: Go as u.r is een milieubewuste en eigentijdse modelijn voor meisjes met een actieve levensstijl.
• Human Districts: Deze start-up financiert, plaatst en onderhoudt en monitort zonnepanelen opdat gezinnen zelf niet die investering moeten doen. De klant betaalt hiervoor een vast bedrag per maand.
• JuNoo: JuNoo biedt wanden aan die op snel en stofvrij kunnen worden geplaatst en die bovendien kunnen worden hergebruikt.
• Mic Mac Minuscule: Deze start-up fungeert als doorgeefluik tussen toekomstige ouders en ouders van kinderen die de luierfase zijn ontgroeid. Toekomstige ouders kunnen hier geboortelijsten samenstellen met tweedehands babyspullen.
• More: More is een van de vier business cases uit Expeditie Circular. Het bedrijf zamelt gipsafval in bij stukadoors en verwerkt het tot stijlvolle lichtarmaturen.
• Peerby: Peerby is een platform dat buren in staat stelt klusmateriaal en andere spullen van elkaar te lenen. Via Peerby Go kan je goedkoop materiaal huren.
• Real Brides: Real Brides recycleert bruidsjurken voor het goede doel. Het is een non-profit bruidswinkel die geschonken trouwjurken verkoopt. 60% Van de winst gaat naar vrouwen die goede doelen ondersteunen.
• Recy-Call: De West-Vlaamse start-up Recy-Call zamelt in Afrika afgeschreven telefoons in. Die worden dan naar erkende recyclagebedrijven in Europa gebracht zodat alle kritische metalen onderdelen kunnen worden hergebruikt.
• Resortecs: Deze start-up maakt stiknaden die oplossen op hoge temperaturen kunnen kleding en bekleding van meubels gemakkelijker worden gerecycleerd.
• Smart Farmers: Smart Farmers bouwt verticale landbouwsystemen waarbij gewassen in de hoogte worden geteeld. Voeding krijgen deze groenten of kruiden via hydrocultuur en licht via LED-technologie. Dankzij die technologie bespaar je ruimte, energie en grondstoffen.
• Staenis: Staenis produceert een nivelleringsrooster voor chape, isolatiechape, egalisatiekorrels en andere vulmiddelen. Het bedrijf heeft zich geëngageerd om in de toekomst circulair bouwen in Vlaanderen tot dagelijkse realiteit te maken.
• Startsome: Startsome moedigt je aan om je eigen herbruikbare beker te gebruiken in koffiebars. Wanneer je genoeg punten verzamelt via een mobiele app, word je beloond.
• w.r.yuma: In het atelier van w.r.yuma worden zonnebrillen gemaakt van van afgedankte frigo’s, dashboarden en plastic flessen.

Expeditie Circulair kadert binnen de ‘Open Call 2017 “Circulaire stad en ondernemen” van Vlaanderen Circulair. Het project liep van 01/12/2017 tot 31/11/2018, de resultaten werden gepubliceerd in voorjaar 2019.