Gezien de stijgende trend in het verbruik en de productie van kunststoffen is een systematisch en geïntegreerd perspectief op kunststoffen en de koolstofcyclus ervan belangrijk om een manier te vinden om kunststoffen compatibel te maken met een koolstofarme economie - en om het inzicht in de verbanden tussen de circulariteit van kunststoffen en klimaatverandering te vergroten.
Het ETC/WMGE-rapport 'Greenhouse gas emissions and natural capital implications of plastics (including biobased plastics)' biedt een analyse van de effecten van alle stappen in de kunststofwaardeketen van de EU, waaronder grondstofextractie, raffinage, kraken, compounding, conversie, afvalbeheer, met uitzondering van de gebruiksfase. Het rapport richt zich op zowel de directe als de indirecte gevolgen van het Europese kunststoffensysteem, met inbegrip van de gevolgen buiten Europa die verband houden met het kunststofverbruik in de EU. Verder biedt het inzichten om toekomstige discussies over de mogelijkheden en beperkingen van circulaire kunststoffen (inclusief biogebaseerde kunststoffen) en de overeenkomstige effecten op het klimaat en ecosytemen te onderbouwen.
De broeikasgasemmissies van de EU kunststofwaardeketen
De totale broeikasgasemissies van de kunststofwaardeketen in de EU werden voor 2018 geraamd op 208 Mt CO2-eq. Het grootste deel hiervan, 63 %, houdt verband met de productie van kunststoffen. De verwerking van deze polymeren tot producten is goed voor 22 %, en de verwerking van kunststofafval voegt daar nog eens 15 % aan toe, voornamelijk door verbranding.
Hoe deze klimaatimpact te beperken?
De kunststofwaardeketen beschikt over een aanzienlijk onaangeboord potentieel om de CO2-uitstoot te verminderen door het huidige over het algemeen lage recyclagepercentage. Hoogwaardige recyclage van kunststoffen (zowel fossiele als biogebaseerde) kan de klimaatimpact op twee manieren verminderen:
- de CO2-uitstoot bij de verbranding van het kunststofafval wordt vermeden
- de output kan de productie van primaire grondstoffen vervangen en zo de overeenkomstige broeikasgasemissies vermijden.
De omschakeling van fossiele kunststoffen naar biogebaseerde kunststoffen heeft potentieel om de broeikasgasemissies van de kunststofwaardeketen te verminderen, maar brengt ook andere uitdagingen met zich mee, zoals duurzaam landgebruik en de concurrentie met voedselproductie en de bescherming van onze ecosystemen.
Het huidige aandeel van biogebaseerde polymeren in de totale kunststofproductie is met 1 % zeer gering. Biogebaseerde kunststoffen verkleinen de koolstofvoetafdruk van plastics doordat er CO2 wordt vastgelegd tijdens de productie van de biologische grondstoffen voor kunststoffen. Als we de volledige vraag naar kunststoffen in de EU zouden dekken door biogebaseerde kunststoffen wordt de uitstoot geraamd op146 Mt CO2-eq in totaal, wat 62 Mt of 30% minder is dan de uitstoot voor de waardeketen op basis van fossiele grondstoffen.
