Een van de beste manieren waarop de wereld veerkracht kan opbouwen tegen toekomstige pandemieën en de gevolgen van de klimaatverandering is omschakelen naar een circulaire economie. Dit betekent dat producten en materialen worden ontworpen zonder afval en vervuiling, dat ze in omloop worden gehouden, en dat natuurlijke systemen kunnen regenereren zodat de hulpbronnen van de planeet niet uitgeput raken. Door producten anders te gaan maken en gebruiken kan de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd met wel 45% worden teruggedrongen, wat een cruciale bijdrage oplevert om de dreigende klimaatcrisis te beperken.
Het kernthema van het 10e Regional 3R and Circular Economy Forum for Asia and the Pacific was: 'de circulaire economie in Azië en de Stille Oceaan doen evolueren in de richting van de SDG's tijdens de COVID-19-pandemie'. Het forum werd gezamenlijk georganiseerd door het ministerie van Milieu van de Japanse regering (MOEJ) en het Centrum van de Verenigde Naties voor regionale ontwikkeling (UNCRD) van de afdeling voor Duurzame Ontwikkelingsdoelen (DSDG).
Uit de besprekingen tijdens dit forum bleek duidelijk dat de circulaire economie bij veel landen in Azië en de regio van de Stille Oceaan steeds hoger op de agenda is komen te staan. Veel landen hebben de omschakeling naar een circulaire economie reeds gemaakt en wijzen de traditionele manieren van afvalbeheer af. Wetenschappers, industriële actoren en beleidsmakers zijn zich er ten volle van bewust dat deze systemische omvorming van het consumptie- en productiesysteem voor iedereen noodzakelijk is.
3R en circulaire economie: een engagement voor de SDG's
Ecosteden en eco-industriële parken zullen een belangrijke rol spelen bij het bevorderen van de 3R-principes: reduce (verminderen), reuse (hergebruiken) en recycle (recycleren). In Azië is een symbiotische en op samenwerking berustende uitwisseling van grondstoffen tussen steden en industrie essentieel om tot duurzaamheid te komen. Een goed voorbeeld is het Japanse ecosteden-programma, waarbij de focus werd verbreed van locatiespecifieke initiatieven naar industriële symbiose en interacties tussen stad en industrie.
De COVID-19-pandemie heeft het leven van miljoenen mensen beïnvloed, en heeft onrechtstreeks ook impact op de vooruitgang voor de SDG's. Zelfs vóór de pandemie stond de wereld al voor uitdagingen in vele sectoren. Afvalbeheer is een wereldwijd probleem, maar een bijzonder acuut probleem in ontwikkelingslanden, waar meer dan drie miljard mensen geen toegang hebben tot veilige afvalverwerking, en nog eens twee miljard mensen geen beroep kunnen doen op regelmatige afvalophaaldiensten.
Een kans om het beroepsleven van mensen in de afvalverwerkingssector te verbeteren
Verschillende landen hebben beleid rond 3R en circulaire economie ingevoerd om het duurzame beheer van grondstoffen en afval te waarborgen, en tegelijkertijd de veiligheid van afvalverwerkers te beschermen. Het intensievere gebruik van wegwerpartikelen en de paniekaankopen tijdens de COVID-19-pandemie hebben de productie en consumptie doen toenemen. Dit gaat ten koste van de inspanningen om plasticverontreiniging terug te dringen.
Afvalverwerkers worden in het bijzonder blootgesteld aan vaak aangeraakte oppervlakken, en lopen dus een groter risico om het virus op te lopen bij het vervoeren en sorteren van afval. De pandemie heeft bijgevolg reeds bestaande problemen, zoals ongelijkheden en tekortkomingen in stedelijke gebieden, blootgelegd en versterkt. Deze komen tot uiting in ruimtelijke ongelijkheden, overbevolking, ontoereikende huisvesting, beperkte toegang tot gezondheidsdiensten en andere essentiële stedelijke diensten, met name water, sanitaire voorzieningen en hygiëne (WASH), stadsvervoer en een tekort aan openbare ruimten.
Een circulaire economie die de ontginning van grondstoffen tot een minimum beperkt, een efficiënter gebruik van grondstoffen mogelijk maakt, de recirculatie van grondstoffen verlengt en de veerkracht om het hoofd te bieden aan de klimaatverandering en aan wereldwijde pandemieën zoals COVID-19 bevordert, kan een kans zijn voor "betere wederopbouw (build back better)" en om onze productie- en consumptiepatronen te "herbekijken".
Samenwerking en digitalisering kunnen aanjagers zijn voor circulariteit
Om de 3R's en de circulaire economie in Azië en de Stille Oceaan een duwtje in de rug te geven, moeten de overheid, onderzoeksorganisaties en de particuliere sector nauwer gaan samenwerken. Iedereen heeft een rol te vervullen: de overheid levert een bijdrage op het gebied van beleid en regelgeving, O&O en academische instellingen zorgen voor het ontwikkelen en uitbouwen van technologieën en kennis, en de particuliere sector voor de praktische uitvoering ervan.
Wat wetenschap en technologie betreft bestaat er een enorme kloof tussen de ontwikkelde en de ontwikkelingslanden. Er is dringend behoefte aan modernere technologieën en praktijken voor een duurzaam gebruik van grondstoffen en duurzaam afvalbeheer in landen in Azië en de Stille Oceaan. Onderzoek en ontwikkeling rond maatregelen voor grondstoffenefficiëntie is van fundamenteel belang om circulariteit en duurzame ontwikkeling tot stand te brengen, terwijl raakvlakken met digitale technologie en innovatie een nieuwe kans bieden om de transitie naar een circulaire economie te versnellen.
Er zijn gezamenlijke inspanningen nodig om de belangrijke lacunes die in de landen in de regio Azië-Stille Oceaan bestaan op het gebied van beleid, instellingen, technologische ingrepen, investeringen en financiering te dichten, evenals de beschikbaarheid van betrouwbare gegevens en informatie om het ware potentieel van (her)gebruik van diverse afvalstromen binnen de circulaire economie te verwezenlijken.
Door een circulaire economie tot stand te brengen, zou het mogelijk moeten zijn om sommige trends die momenteel het voortbestaan van toekomstige generaties bedreigen, af te vlakken of zelfs om te buigen. Het is ongetwijfeld de beste manier om veerkracht op te bouwen ten aanzien van toekomstige pandemieën en om de gevolgen van de klimaatverandering te bestrijden.