Europa wil tegen 2030 haar energie-efficiëntie fors verhoogd zien. Lidstaten moeten daarom energiebesparende maatregelen invoeren. Maar ze moeten die ook doorrekenen en rapporteren aan de Europese Commissie. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het streamSAVE-project, waarin berekeningsmethoden uit tien deelnemende lidstaten worden uitgewisseld en gestroomlijnd, helpt daarbij. Met dit door VITO gecoördineerde project ontstaat ook een levendige Europese community rond energie-efficiëntie.
In de Europese richtlijn inzake energie-efficiëntie staat gestipuleerd dat lidstaten tegen 2030 een derde meer efficiënt moeten omspringen met hun energie. Landen moeten hun realisaties op het vlak van energie-efficiëntie bovendien correct, kwantitatief en transparant rapporteren. Dat is niet alleen belangrijk vanuit het perspectief van monitoring, rapportering en verificatie, het stimuleert op de langere termijn ook de uitwisseling van kennis, ervaring en best practices inzake het energie-efficiëntiebeleid binnen de EU.
Berekening energie-efficiëntie Europees stroomlijnen
Om bestaande en nieuwe berekeningsmethodes voor energie-efficiëntie vlotter ingang te doen vinden bij lidstaten en om deze op Europees vlak te stroomlijnen, werd goed twee jaar geleden het streamSAVE-project opgestart. Daarin wordt gefocust op energiebesparing via tien zogeheten prioritaire acties (PA’s), waaraan een groot potentieel wordt toegedicht. Enkele voorbeelden van PA’s zijn energiebesparing via zuinigere verlichting, zuinigere koeling, elektrificatie van het wagenpark, verduurzaming van warmteopwekking en de stimulatie van een spaarzamer gedrag bij de burger. In dit Horizon 2020-project, dat drie jaar duurt en tien EU-lidstaten bij elkaar brengt, zijn twaalf partners betrokken, van overheden (bv. energieagentschappen) over kennisinstellingen tot industriële stakeholders. De coördinatie gebeurt door VITO/EnergyVille.
De rapportering van de realisaties door de lidstaten op het vlak van energie-efficiëntie moet dus op een realistische maar praktisch haalbare wijze – lees: zonder te veel papierwerk – gebeuren. Een van de doelen van streamSAVE is om hen daarbij te helpen, onder meer door methodologieën die nieuw zijn of die elders al bestaan aan te reiken. Dit helpt lidstaten trouwens niet alleen bij de rapportering, het maakt het voor hen ook gemakkelijker om hun doelstellingen effectief te behalen. In het project worden immers ook overlegstructuren opgezet (‘dialogues’) waarbij ervaringen tussen landen worden gedeeld tijdens webinars and workshops.
Wat is de energiebesparing van een elektrisch wagenpark?
De looptijd van streamSAVE is al voorbij de helft. En zo bevindt het project zich momenteel in de tweede cyclus, waarin de laatste vijf PA’s aan bod komen. ‘Ondertussen heeft de behandeling van de eerste vijf PA’s tijdens de eerste cyclus al resultaten opgeleverd’, zegt Kelsey van Maris van VITO/EnergyVille. Zo kreeg ons eigen land adviezen aangereikt over hoe de energiebesparing kan worden berekend als straks (tegen 2026) alle nieuwe bedrijfswagens verplicht op elektriciteit zullen rijden. Zoals gezegd is besparing via elektrificatie van het wagenpark een van de PA’s. ‘Elk van de deelnemende landen kan één PA kiezen waarop in detail wordt verder gewerkt. Die keuze is vrij en verschilt van land tot land. Zo koos Oostenrijk bijvoorbeeld de PA van energiebesparing bij toestellen maar ook gebouwen energiezuiniger maken via slimme en automatische sturing (zie kader hieronder).’
Het streamSAVE-project wordt dus gecoördineerd door VITO/EnergyVille, en wel in de persoon van Nele Renders. ‘Mijn taak is om alles en iedereen met elkaar te verbinden en om de activiteiten te aligneren. Tijdens deze tweede cyclus merk ik dat dit veel vlotter gaat. Dat is ook logisch: de deelnemende partners kennen elkaar intussen en zijn goed op de hoogte van het project, waardoor ze nog beter kunnen inspelen op de noden in hun land.’
Als trekker mocht VITO/EnergyVille ook expertise inbrengen voor twee PA’s, namelijk die rond energiearmoede en die rond automatische sturing. Renders: ‘Daarnaast stelden onze experts methodologieën (met richtwaarden gebaseerd op EU-data) op voor de berekening van de energiebesparing binnen elke PA. Vervolgens wordt dan gekeken wat de deelnemende landen het het meeste ont-beren. Vaak gaat het hier om schaarse data binnen een land, en dan kunnen we voorstellen om onze richtwaarden te gebruiken.’ De werkwijze toont aan dat de projectwer-king heel bottom-up is geïnspireerd. Daarnaast is ze ook vraaggedreven gezien het uitgangspunt wordt gevormd door de behoeften van beleidsmakers in de deelnemende lidstaten.
Tegelijk ontstaat met deze samenwerking ook een levendige community van beleidsmakers en experts rond energie-efficiëntie. ‘Hiermee stimuleren we lidstaten om meer van elkaar te leren. En zo kunnen ze elkaar inspireren om tot een zo hoog mogelijke energie-efficiëntie te komen’, aldus Renders.
Partner aan het woord
Het Oostenrijkse energieagentschap (AEA) is een van de twaalf partners binnen stream-SAVE. ‘Onze medewerking aan het project levert waardevolle toevoegingen op aan ons areaal aan berekeningsmethoden voor energie-efficiëntie, dat in Oostenrijk al zeer uitgebreid is’, zegt Elisabeth Boeck van het AEA. Daarnaast moeten die methoden ook regelmatig vernieuwd worden, en ook daar helpt streamSAVE bij.’
‘De resultaten van het project en de inzich-ten die daarin worden opgedaan zijn trou-wens niet enkel nuttig voor ons, het AEA, maar voor alle Oostenrijke organisaties die betrokken zijn bij de implementatie van de Europese energie-efficiëntierichtlijn.’
Het streamSAVE-project ontving financiering van het Europese Horizon 2020-programma onder subsidieovereenkomst nr. 890147.
