Binnen de Smart Cities Marketplace worden ideeën, oplossingen en best practices uitgewisseld en verspreid over de brede Europese smart city-community. Via de Explore-, Shape- en Deal-fases worden project- voorstellen geboren, kunnen ze rijpen en worden ze volwassen. Zodat ze op het einde van de rit kunnen worden gekoppeld aan een passende investeerder. Het Europees initiatief, dat door VITO wordt gecoördineerd, probeert zo veel mogelijk steden en gemeenten mee in het bad te trekken, ook kleinere. ‘We focussen nu vooral ook op kleine en middelgrote steden, want die zijn voorlopig nog ondervertegenwoordigd.’
De Smart Cities Marketplace ontstond in 2019 na de samenvoeging van twee bestaande smart city-initiatieven van de Europese Commissie: het Smart Cities Information System (SCIS) en de Marketplace of the European Innovation Partnership on Smart Cities and Communities (EIP-SCC). ‘Het doel van de Commissie was om ideeën, kennis en ervaringen maar ook stakeholders zo veel mogelijk samen te brengen in een levendige community’, zegt Tatiana Pasquel Garcia van VITO/EnergyVille. ‘Daarmee wilde de Commissie de brede werking rond smart cities op Europees niveau stroomlijnen.’
De database met smart city-oplossingen van SCIS werd gefuseerd met de eerder op een community gebaseerde Marketplace van het EIP-SCC (die vooral stakeholders samenbracht), wat de ambitie van de Commissie illustreert. De nieuwe Smart Cities Marketplace werd opgezet door een consortium onder leiding van VITO/EnergyVille.
Je kan dit artikel ook beluisteren op Spotify:
Explore, Shape en Deal
Het nieuwe initiatief is goed uit de startblokken geschoten en werd ondertussen ook verlengd en uitgebreid. Het aantal smart city-projecten dat ‘investeringsklaar’ is, zit al ruim boven de honderd, goed voor meer dan een half miljard euro aan investeringsmiddelen — toegegeven, daar zitten ook projecten bij die al dateren van vóór de fusie in 2019.
Voor een project klaar is voor een investering, heeft het binnen de Smart Cities Marketplace een lange weg achter de rug. Die voert langs drie verschillende projectfases: Explore, Shape en Deal. In de eerste fase draait alles rond inspiratie. Wat houdt dat juist in, een smart city? Dit soort vragen wordt hier beantwoord. Voortbouwend op onder meer de SCIS-database vinden stakeholders – dat kunnen lokale besturen zijn maar evengoed bedrijven, investeerders of onderzoekers – een ideeënmarkt waar ze inspiratie kunnen opdoen.
‘Daarbij kunnen ze niet alleen leren uit succesverhalen, maar ook uit fouten’, zegt Birgit Vandevelde van VITO/EnergyVille. ‘We willen vermijden dat dezelfde fouten opnieuw worden gemaakt, maar ook dat stakeholders proberen opnieuw het wiel uit te vinden. Daarom voeden we de Explore-fase ook met feedback uit projecten die eerder deze fase zijn gepasseerd.’ Deze informatie wordt nu al behapbaar gepresenteerd in onder meer de Solution Booklets, en ze zal ook worden verwerkt in een heuse wiki.
In de Shape-fase wordt de haalbaarheid van projecten onderzocht, en vooral versterkt. ‘Dit gebeurt in nauwe samenwerking met experts uit het brede netwerk dat we onderhouden’, zegt Pasquel Garcia. ‘We brengen experts samen in sterk door resultaat gedreven focus- en discussiegroepen, die werken rond onderwerpen die aangebracht worden door de stakeholders zelf. Dat moet leiden tot meer concrete resultaten waarmee we dan aan de slag kunnen.’
De nadruk ligt in deze fase nu heel sterk op een aanpak op maat van projecten en de stakeholders. Pasquel Garcia: ‘Aanvankelijk bleef de assistentie veeleer beperkt tot het geven van feedback, bijvoorbeeld door het wijzen op werkpunten. Nu zitten onze experts echt samen in een een-op-een-benadering met de steden om te kijken hoe een projectvoorstel kan worden verbeterd.’ Het toont aan dat ook de Smart Cities Marketplace verder evolueert.
Focus op kleine en middelgrote steden
De Smart Cities Marketplace bevindt zich nu zelf in een tweede fase. Aanvankelijk liep het initiatief tot 2022, maar het werd verlengd tot 2026. In deze tweede fase zal er onder meer sterker worden gefocust op kleine en middelgrote steden en gemeenten, met bewonersaantallen tot pakweg honderdduizend. Vandevelde: ‘Deze steden vallen momenteel soms nog wat uit de boot, in de projectvoorstellen zijn ze sterk ondervertegenwoordigd. Nochtans leeft de meerderheid van de Europeanen in kleine en middelgrote steden.’ Deze steden zullen actief worden benaderd.
Ook de verantwoordelijke project officer bij de Europese Commissie, Georg Houben, benadrukt die focus op kleine en middelgrote steden. ‘Het is belangrijk dat de Smart Cities Marketplace zijn werk voortzet met een specifieke focus hierop, steden die dus niet over de nodige capaciteit of kennis lijken te beschikken om een duurzaam stadsontwikkelingsplan op de lange termijn te ontwerpen en uit te voeren. Samenwerkingen met andere initiatieven op EU-niveau zoals de Burgemeestersconvenant, CIVITAS, Living-in.eu en de Horizon Europe Mission on Climate-Neutral and Smart Cities zullen daarbij helpen.’
Eens een project de Shape-fase is doorgekomen, is het matuur genoeg om te worden gekoppeld aan een investeerder. Deze matchmaking gebeurt in de Deal-fase. Aan de Smart Cities Marketplace zijn momenteel een kleine twintig investeerders verbonden, grotendeels private partijen. ‘Het zijn investeerders die zich sterk engageren binnen ons netwerk, en die dus echt op zoek zijn naar een geslaagde match’, aldus Pasquel Garcia. De meeste investeren bovendien in specifieke domeinen (bijvoorbeeld energie of mobiliteit) en in de Deal-fase wordt daarmee rekening gehouden. Ook helpen de experts van de Smart Cities Marketplace de investeringsbehoefte te concretiseren, bijvoorbeeld door de omvang van de benodigde financiering scherp af te lijnen.
Ondertussen wordt geprobeerd steeds meer steden of andere stakeholders te bereiken en warm te maken voor het smart city-verhaal. Het forum dat de Smart Cities Marketplace jaarlijks organiseert, is daar een mooi voorbeeld van. Bestaande smart city-projecten en de kennis die daaruit voortkomt worden er toegelicht, en er zijn ook experts aanwezig om mee vorm te geven aan ideeën. Verder wordt tijdens het forum ook tijd gemaakt voor doeltreffende Deal-meetings met de investeerders van het netwerk. ‘Daarnaast tekenen we present op internationale events, zoals op het Smart City Expo World Congress, dat in november 2022 plaatsvond in Barcelona. En we houden de community voortdurend op de hoogte van de laatste ontwikkelingen via onze twitter- en linkedinaccount’, aldus Vandevelde.
