Willen we de klimaatdoelstellingen halen, dan zullen we in de toekomst massaal moeten inzetten op elektrificatie. Een massale uitrol van windmolens, zonnepanelen en andere hernieuwbare bronnen wordt de norm, maar stelt onze huidige transmissienetwerken voor een substantiële uitdaging. Extra hoogspanningslijnen zijn onontkoombaar, maar vinden niet altijd hun weg in een dichtbevolkt gebied als Vlaanderen. Om de uitrol van ondergrondse hoogspanningsverbindingen en hun integratie in bestaande netten te versnellen richt EnergyVille, met steun van de Vlaamse regering, het HVDC and underground Cable Competence Center (HC3) op. De Vlaamse regering investeert hier 14 MEUR in. Het expertisecentrum start met een 4-jarig onderzoeksprogramma van 5 MEUR, en een investering van 9 MEUR aan onderzoeksapparatuur. Vlaams minister Brouns: “We versterken EnergyVille om met Vlaanderen expertise op te bouwen op het gebied van ondergrondse hoogspanningsnetten.”
Naar een future-proof elektriciteitsnet
De overgang naar een schone en hernieuwbare energievoorziening zal gepaard gaan met een veel groter aandeel elektriciteit in onze energiemix (tot meer dan 80%). Door het elektrificeren van transport (denk maar aan elektrische voertuigen), warmtevoorziening (denk maar aan warmtepompen) en industriële processen zal ons elektriciteitsverbruik dan ook sterk stijgen. Naar verwachting zal tegen 2050 het elektriciteitsverbruik in België ten opzichte van vandaag meer dan verdubbelen.
Meer elektriciteit vraagt om een massale uitrol van hernieuwbare energie, zoals zonne-energie, windenergie op land maar vooral ook windenergie op zee. De opgewekte elektriciteit moet naar eindgebruikers in binnen- en buitenland worden getransporteerd. Dit heeft als gevolg dat nieuwe hoogspanningsverbindingen in België essentieel zijn om de opgewekte elektriciteit succesvol te transporteren tot bij de mensen thuis in binnen- en buitenland.
Maatschappelijk gezien vinden nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen niet altijd hun weg in een dichtbevolkt gebied als Vlaanderen, zoals bijvoorbeeld ook blijkt uit de discussies rond het Ventilus-project. Alle hoop wordt daarom gevestigd op ondergrondse hoogspanningslijnen, maar die zijn veel duurder en technisch (nog) niet altijd mogelijk.
Een uniek competentiecentrum voor onderzoek naar ondergrondse hoogspanningslijnen
Om substantiële hordes te overwinnen en de uitrol van ondergrondse hoogspanningslijnen in de toekomst te vergemakkelijken en te versnellen, richt EnergyVille het HVDC and Cable Competence Center (HC3) op, een expertisecentrum voor en met Vlaamse en Belgische transmissie- en distributienetbeheerders, grote energieverbruikers, technologieleveranciers en ingenieursbureaus.
“EnergyVille heeft de voorbije jaren een aanzienlijke expertise ontwikkeld op het gebied van elektrische transmissienetwerken, en in het bijzonder hoogspanningslijnen op gelijkstroom (HVDC). Deze technologie is - mits de nodige ontwikkeling – uitermate geschikt en breed toepasbaar voor lange, ondergrondse verbindingen met hoge vermogens”, verduidelijkt professor Dirk Van Hertem (EnergyVille/KU Leuven), directeur van het expertisecentrum.
Het expertisecentrum onderzoekt specifiek de mogelijkheden van HVDC voor ondergrondse hoogspanningsverbindingen en voorziet daarbij ook een simulatiecentrum voor het testen en demonstreren van deze nieuwe technologie in een omgeving die zo dicht mogelijk de werkelijkheid benadert”, vult professor Van Hertem aan. “Concreet gaan we met de nieuwe apparatuur het hoogspanningsnet in zeer groot detail kunnen simuleren, en kunnen we de interactie met nieuwe componenten beter begrijpen. Daarmee zullen we dan ook de knelpunten van een gelijkstroomhoogspanningsnet en/of een hybride hoogspanningsnet – met bovengrondse en ondergrondse, wissel- en gelijkstrooomverbindingen – kunnen onderzoeken. Zo zullen bijvoorbeeld nieuwe omvormerconcepten die gelijkstroomkabels aan het huidige wisselstroomhoogspanningsnet koppelen in een veilige digitale omgeving getest worden.”
De tijdslijn voor het gehele programma beslaat minstens 10 jaar. Het expertisecentrum start in deze eerste fase met een vierjarig onderzoeksprogramma voor 5 MEUR, en een investering van 9 MEUR aan onderzoeksapparatuur.
"Om onze welvaart veilig te stellen moeten we nu bezig zijn met de toekomst. We dienen samen na te denken over de energie die we verbruiken. Een omslag naar alternatieve, niet-fossiele energie is noodzakelijk om onze strategische autonomie te garanderen. Als minister werk ik graag mee aan een samenleving waarin we minder afhankelijk zijn van het buitenland.
Het HVDC Competence Center (HC3) vormt de uitgelezen opportuniteit om onze industrie voor te bereiden op een noodzakelijke technologische omslag in de elektriciteitssector. Bovendien stelt het ons in staat Vlaanderen zowel wetenschappelijk als industrieel, in de spits van Europa te brengen op het gebied van ondergrondse hoogspanningsnetten.
EnergyVille is hierin de ideale onderzoekspartner, die we daar dan ook graag voor versterken”, vult Jo Brouns, Vlaams minister van Innovatie, aan.
