Inzet: een efficiënter en slimmer gebruik van landbouwgrond met respect voor het leefmilieu
VITO, de Vlaamse Instelling voor Technisch Onderzoek, richt zich met onderzoek en ondersteuning op de grote maatschappelijke uitdagingen van vandaag. Denk onder meer aan klimaatverandering, grondstoffenschaarste, duurzame energievoorziening, de verbetering van de luchtkwaliteit, … Ook de land-en tuinbouwsector kan rekenen op de ondersteuning van VITO. Heel wat onderzoeksprojecten focussen zich op de ontwikkelingen en uitdagingen waar de sector voorstaat. En dat zijn er heel wat. Zo verplicht het veranderend klimaat de maatschappij om de omgang met water te herbekijken, en groeit ook het publiek besef dat de impact van de voedselproductie op het leefmilieu beperkt moet worden.
Smart farming
Bruno Reyntjens, commercieel directeur bij VITO: “Bodem- en waterrijkdommen worden schaarser door klimaatveranderingen, economische ontwikkelingen en een stijgende wereldbevolking. VITO ziet onderzoek naar en ondersteuning van een meer duurzame land-en tuinbouwsector dan ook als een belangrijke opdracht. Tegen 2050 zijn we op deze wereld met 9 miljard mensen. Willen we iedereen voeden, dan zou de landbouwproductiviteit met minstens 70 % moeten stijgen. Tegelijkertijd moeten we ervoor zorgen dat de voedselproductie veel minder negatieve effecten heeft op het leefmilieu. De oplossing? Smart farming. Zijnde: het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en het efficiënt gebruik van landbouwgrond met behulp van gedetailleerde informatie over gewasgroei, landbouwdynamiek, interactie met het leefmilieu …”
Oogst voorspellen op perceelsniveau
“Een voorbeeld van smart farming is de zogenaamde remote sensing oftewel aardobservatie. Via satelliet- en vliegtuigbeelden vergaren we gegevens over zowel grote regio’s als individuele percelen. Op die manier evalueren we de gezondheidstoestand van een gewas. Met deze informatie helpen we land- en tuinbouwbedrijven en –organisaties zodat zij de productie kunnen optimaliseren. Concreet? Voor de Vlaamse aardappelsector volgen we de status van de gewassen op en voorspellen we zelfs de oogst. En dat op perceelsniveau.”
Focus op leefmilieu
“Zeer interessante en bruikbare gegevens, en dat zonder de focus op het leefmilieu te verliezen”, aldus Bruno Reyntjens. “Een efficiënter gebruik van landbouwgrond zonder dat het leefmilieu hier schade van ondervindt, dat is essentieel. We denken dan aan de emissies naar water, lucht of bodem, maar ook aan het gebruik van schaarse hulpbronnen zoals energie en water. VITO werkt intensief met overheden en allerlei stakeholders samen om de lucht- en levenskwaliteit te verbeteren en de milieudoelstellingen te bereiken.”
Betere producten met minder grondstoffen
Een andere zorg voor de landbouwer en dus ook voor VITO is de eindigheid van de fosforvoorraden. Bruno Reyntjens: “Fosfor is een essentieel onderdeel van kunstmest en diervoeder. Een hulpbron waarvoor nog geen vervanger gevonden is. VITO geeft de landbouwers advies over duurzamer materiaalbeheer en de levenscyclus van producten, en ontwikkelt gelijktijdig technologieën opdat de mensen in het veld met minder grondstoffen betere producten kunnen maken. Ook de optimalisatie van de afvalstromen nemen we mee in dit onderzoekstraject op. Zo bakenen we zones af die meer kwetsbaar zijn voor de uitspoeling van gewasbeschermingsmiddelen naar het grond- en oppervlaktewater. Dat laat ons toe om efficiënter maatregelen tegen verontreiniging in te zetten.”
Met minder grondstoffen betere producten maken, ook dat draagt bij aan een duurzamere land- en tuinbouw.
Water is kostbaar goed
Mede door het veranderende klimaat is water een nog kostbaarder goed geworden. De waterkwaliteit is essentieel voor al het leven op onze aarde. Bruno Reyntjens: “Lange tijd was water in onze contreien een vanzelfsprekend goed. Nu wordt ook het Westen geconfronteerd met situaties waarbij er op het ene moment te veel water is, en op het andere moment te weinig. Een aangepast en doeltreffend waterbeheer is een must, daar is iedereen zich meer en meer van bewust. VITO zet hier volop op in. Zo investeren we onder meer in rioleringsinfrastructuur, beveiliging tegen overstromingen, de zuivering van afvalwater … Op die manier willen we, samen met onze partners, de waterkwaliteitsdoelstellingen op een kosteneffectieve manier realiseren. Een concreet voorbeeld voor de land- en tuinbouwsector: via allerlei technieken streven we naar een verbetering van de irrigatie en de waterverdeling per perceel. Op die manier verbruiken we minder water en genereren we een hogere opbrengst.”
Duurzame energie is KPI
“We leggen als samenleving een steeds grotere druk op onze open ruimte en onze leefomgeving. Beleidsmakers die duurzaam willen omgaan met landgebruik, moeten vandaag daarom ingrijpende en complexe keuzes maken. VITO helpt hen daarmee. De essentie van onze werking is het transitiedenken als bindende factor tussen onze onderzoeksprogramma’s; deze samenwerking leidt tot een maximale outcome van de VITO-onderzoeksresultaten. Uiteraard werken wij als Europese onderzoeksinstelling ook rond hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. De omslag naar een duurzame energievoorziening is een KPI voor VITO”, aldus Bruno Reyntjens.
Transitiedenken is een bindende factor tussen onze onderzoeksprogramma’s,
en leidt tot een maximale outcome van de onderzoeksresultaten.
Groene energie voor groenere land- en tuinbouw
De rol die groene energie kan spelen in het energielandschap van de toekomst neemt vele vormen aan. Bruno Reyntjens: “De link met de land- en tuinbouwsector is snel gelegd. Zo is lokaal gewonnen biomassa ideaal om kleinschalige installaties te doen draaien. Een concreet voorbeeld: landbouwers kunnen het beheer van houtkanten terug in eigen handen nemen en deze houtstromen inzetten voor de productie van warmte. Nog een voorbeeld: geothermie, het gebruik van warmte die diep onder de grond zit. De glastuinbouw is één van de meest geïnteresseerde sectoren. Maar ook voor andere bedrijven, gebouwen en organisaties is deze warmte interessant. Dankzij objectief wetenschappelijk onderzoek en onze samenwerking met overheden en stakeholders creëren we technologische innovaties die unieke kansen bieden aan lokale ondernemers en dienstverleners. Met als doel: de versterking van het economisch en maatschappelijk weefsel in Vlaanderen. Dàt is onze missie.”
