De impact van onze textielconsumptie
Textielconsumptie in Europa heeft gemiddeld de op drie na grootste impact op het milieu en het klimaat, na consumptie van voedsel, huisvesting en mobiliteit. In 2020 veroorzaakte de textielconsumptie de op twee na hoogste druk op water en landgebruik, en het op vier na hoogste gebruik van grondstoffen en broeikasgasemissies.
Een gemiddelde Europeaan consumeert jaarlijks 15 kg textiel (kledij, schoenen en huishoudtextiel, in 2020). Wat komt daarbij kijken?
- 53000 liter water
- 391 kg grondstoffen
- 400 m² land
- Koolstofvoetafdruk van 270 kg CO2-equivalent
- Uitstoot van microplastics (tijdens het wassen) en chemicaliën (tijdens productie)
Diezelfde gemiddelde Europeaan produceert jaarlijks 11,3 kg textielafval, goed voor 5,8 miljoen ton per jaar in Europa. Daarvan wordt naar schatting slechts een derde selectief ingezameld, de rest wordt gestort of verbrand. Van wat er ingezameld wordt, wordt:
- ongeveer 60 % hergebruikt (waarvan het merendeel buiten Europa)
- 10-30 % gedowncycled (isolatie, vulling, vodden)
- 10-20 % komt bij het afval terecht en wordt meestal verbrand
- minder dan 1 % hoogwaardig gerecycleerd tot nieuwe textielvezels.
Naar een duurzame en circulaire textielsector
Er is nog een hele weg af te leggen voor we kunnen spreken van een circulaire textielsector in Europa. VITO onderzoekt hoe de Europese textielindustrie kan evolueren naar meer circulariteit en duurzaamheid.
Op basis van reeds geleverd onderzoek is duidelijk wat de belangrijkste zaken zijn waarop de textielsector moet inzetten om de negatieve effecten van textielproductie en -consumptie te verminderen:
- Circulaire businessmodellen die erop gericht zijn om textielproducten en -vezels zo lang mogelijk hoogwaardig in gebruik te houden.
- Circulair ontwerp van textielproducten dat langer gebruik en hergebruik van textielproducten mogelijk maakt, waardoor de levenscyclus van textiel wordt verlengd.
- Duurzame vezelkeuzes houden rekening met waarvoor het textielproduct gebruikt zal worden, wat de milieu-impact van de productie, het gebruik en de afvalfase is en de recycleerbaarheid.
- Verbeterde inzameling, accurate sortering en ontmanteling van textielafval, om gericht te kunnen inzetten op meer hoogwaardig hergebruik en het gesorteerde materiaal af te kunnen stemmen op de noden van de recyclageprocessen.
- Hoogwaardig hergebruik waarbij textielproducten niet worden weggegooid maar een tweede leven krijgen als tweedehands product of verwerkt worden in gelijkwaardige textielproducten.
- Hoogwaardige recyclage waardoor textielvezels opnieuw kunnen worden gebruikt om een gelijkwaardig product te maken.
Meer informatie over de impact van de textielsector en haar transitie naar meer duurzaamheid en circulariteit vind je in volgende onderzoeksrapporten waaraan VITO heeft bijgedragen:
- Textiles and the environment in a circular economy (2019)
- Plastic in textiles: potentials for circularity and reduced environmental and climate impacts (2020)
- Study on the technical, regulatory, economic and environmental effectiveness of textile fibres recycling (2021)
- Textiles and the environment: The role of design in Europe's circular economy (2022)
- Microplastic pollution from textile consumption in Europe (2022)
- LCA-based assessment of the management of European used textiles (2023)
- EU exports of used textiles in Europe’s circular economy (2023)
- The role of bio-based textile fibres in a circular and sustainable textiles system (2023)
- Volumes and destruction of returned and unsold textiles in Europe (2024)
SCIRT: een circulair modeproject
SCIRT ontwikkelt oplossingen om systeeminnovatie richting een meer circulair modesysteem te ondersteunen en de kloof tussen vraag en aanbod te overbruggen. VITO en de andere SCIRT-projectpartners werken aan het neerhalen van de huidige barrières (technologische, economische, sociaal-economische en qua regelgeving) voor het recycleren van textiel om een duurzame circulaire mode-economie tot stand te brengen.
Om de vraagkant van het vraagstuk aan te pakken, zal SCIRT een compleet textiel-tot-textielrecyclagesysteem demonstreren voor afgedankte kleding, ook bekend als post-consumenttextiel. Hierbij worden belanghebbenden uit de volledige waardeketen betrokken.
Het demonstratieproject richt zich op het hergebruik van zowel natuurlijke als synthetische vezels, en vezelmengsels. Met de steun van technische partners en onderzoeksinstellingen zullen kledingmerken Decathlon, Petit Bateau, Bel & Bo, HNST en Xandres zes verschillende representatieve kledingtypes ontwikkelen, in een prototype gieten en produceren met gerecycleerde post-consumentvezels. De collecties omvatten formele en vrijetijdskleding, sportkleding, ondergoed en uniformen. Bij deze inspanningen zal SCIRT voorrang geven aan kwaliteit en kostenefficiëntie om het vertrouwen van de markt te garanderen en de brede toepassing van gerecycleerde post-consumentvezels aan te moedigen.
Vanuit een niet-technologisch perspectief zal SCIRT ondersteunende beleidsmaatregelen en -instrumenten ontwikkelen om de overgang naar een circulair systeem voor kleding te vergemakkelijken. Dit omvat een kader voor een eco-gemoduleerd uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV)-systeem en een zgn. True Cost Model voor het kwantificeren van de circulariteit en het transparanter maken van de waardeketen.
Er zal ook extra aandacht worden besteed aan het perspectief van de consumenten. Daarvoor zullen Citizen Labs worden opgezet waarbij consumenten worden betrokken op verschillende Europese locaties, evenals een breder online platform om burgers gedurende het hele project te betrekken. Hiermee zullen de onderzoekers nagaan wat de perceptie, motivatie en emoties zijn die het gedrag van de consumenten bepalen met betrekking tot de aankoop, het gebruik en het verwijderen van textiel.